Khớp cắn sâu là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân, tác hại và 2 cách điều trị

Khớp cắn sâu là một vấn đề về thẩm mỹ tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe răng miệng, gây khó khăn trong ăn nhai và thậm chí ảnh hưởng đến cấu trúc xương hàm. Vậy khớp cắn sâu là gì? Làm thế nào để nhận biết, điều trị và phòng ngừa tình trạng khớp cắn sâu? Hãy cùng Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Khớp cắn sâu là gì?

Khớp cắn sâu là một dạng sai lệch nghiêm trọng trong cấu trúc răng và xương hàm. Đặc trưng của tình trạng này là sự mất cân đối giữa hai hàm, dẫn đến việc hàm dưới bị lùi sâu vào bên trong và bị hàm trên che khuất. Điều này làm phá vỡ tỷ lệ chuẩn của khuôn mặt và khớp cắn.

Đặc điểm khi bị khớp cắn sâu như sau: 

• Răng cửa trên phủ răng cửa phía dưới: Khi ngậm miệng, các răng hàm trên che phủ gần như toàn bộ hoặc hoàn toàn các răng hàm dưới. Trong nhiều trường hợp, gần như không thể nhìn thấy răng hàm dưới khi miệng ở trạng thái nghỉ.
• Tiếp xúc bất thường: Rìa răng hàm dưới không chạm vào bề mặt răng hàm trên như bình thường, mà có thể chạm vào phần nướu bên trong vòm miệng, gây đau và mòn răng.
• Sai lệch tỷ lệ: Tương quan giữa hàm trên và hàm dưới không đạt tỷ lệ chuẩn, gây mất hài hòa cho khuôn mặt do hàm dưới bị đẩy lùi quá mức.

2. Phân loại khớp cắn sâu

Khớp cắn sâu có thể được phân loại theo 2 tiêu chí gồm: khớp cắn sâu theo chiều dọc và khớp cắn sâu do răng. Cụ thể:

2.1. Độ khớp cắn sâu theo chiều dọc

Khớp cắn sâu phân loại theo tiêu chí chiều dọc (theo độ che phủ của răng hàm trên so với răng hàm dưới) gồm các mức độ sau: 

2.2. Phân loại khớp cắn sâu do răng 

Nếu phân loại theo tiêu chí nguyên nhân gây ra tình trạng khớp cắn sâu thì có các loại như: khớp cắn sâu do răng, khớp cắn sâu do xương hàm, khớp cắn sâu hỗn hợp. Việc phân loại đúng giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị chính xác và hiệu quả hơn. Dưới đây là ba dạng phổ biến nhất:

3. Dấu hiệu nhận biết khớp cắn sâu

Khách hàng có thể nhận biết tình trạng khớp cắn sâu qua các đặc điểm sau:

• Răng hàm dưới bị răng hàm trên che khuất khi ngậm miệng: Do sự mất cân đối giữa hai hàm, hàm trên phát triển quá mức hoặc hàm dưới kém phát triển, khiến răng cửa hàm trên phủ ngoài và che lấp răng cửa hàm dưới.
• Rìa răng hàm dưới có thể chạm vào nướu mặt trong của hàm trên: Thay vì tiếp xúc với rìa răng trên, răng dưới lại va vào phần nướu bên trong của hàm trên, gây khó chịu và dễ tổn thương mô mềm.
• Dáng mặt không hài hòa: Khớp cắn sâu khiến răng cửa hàm trên lộ rõ hơn, trong khi răng cửa hàm dưới bị che khuất, làm mất đi sự cân đối tự nhiên của khuôn mặt.
• Dễ bị nhầm với răng hô: Khi khớp cắn sâu nghiêm trọng, răng hàm trên có thể bị đẩy ra phía trước quá nhiều, giống như tình trạng răng hô. Điều này khiến phần môi bị kéo căng, gò má cao khiến khuôn mặt kém tươi tắn. 
• Góc nghiêng mặt có thể không cân đối: Sự sai lệch trong cấu trúc xương hàm ảnh hưởng đến hình dạng tổng thể của khuôn mặt, làm mất đi đường nét mềm mại và tạo ra góc cạnh mặt (đường nối từ trán xuống cằm bị gấp khúc) không cân đối.
• Góc môi, cằm sâu, cằm ngắn và lẹm: Do hàm dưới bị lùi sâu, cằm không được nâng đỡ đầy đủ, dẫn đến cằm ngắn, lẹm và góc môi cằm sâu hơn bình thường.
• Mặt ngắn và tròn: Khớp cắn sâu có thể làm giảm chiều dọc của khuôn mặt, khiến mặt trông ngắn và tròn hơn. Đồng thời, sự mất cân đối có thể làm các cơ mặt hoạt động không hiệu quả, khiến má có vẻ bành ra và tạo cảm giác khuôn mặt bị già đi.
• Đường cong cắn khớp không phẳng ở trường hợp nặng: Ở những trường hợp khớp cắn sâu nặng, sự sắp xếp của răng bị ảnh hưởng nhiều, dẫn đến đường cong cắn khớp không đều và không theo hình dạng tự nhiên.

4. Nguyên nhân gây ra khớp cắn sâu

Khớp cắn sâu xuất phát từ sự sai lệch cấu trúc răng và xương hàm. Những sai lệch này thường do các nguyên nhân sau: 

Yếu tố di truyền/bẩm sinh 

Yếu tố di truyền chiếm tới 70% các trường hợp, cấu trúc xương hàm và răng có thể được di truyền trong gia đình. Nếu cha mẹ hoặc người thân có khớp cắn sâu, con cái cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này.

Do răng

Răng mọc sai lệch, bất cân xứng sẽ gây nên tình trạng khớp cắn sâu. Cụ thể: 

• Răng hàm dưới mọc cụp vào trong: Răng hàm dưới mọc nghiêng vào phía trong có thể do tác động của các thói quen xấu như đẩy lưỡi hoặc do các yếu tố bên ngoài gây ra, dẫn đến sai lệch khớp cắn.
• Răng khấp khểnh, bất cân xứng ở vị trí và kích thước: Sự sắp xếp răng không đều đặn, răng quá to hoặc quá nhỏ so với hàm có thể làm mất cân bằng khớp cắn.
• Răng cửa hai hàm mọc chồi quá mức: Khi răng cửa mọc dài hơn bình thường, chúng có thể che phủ quá nhiều răng hàm dưới, gây ra khớp cắn sâu.

Do xương hàm

Tình trạng xương hàm bất cân đối sẽ dẫn đến tình trạng khớp cắn sâu. Theo đó: 

• Xương hàm trên quá to và dài: Xương hàm trên phát triển quá mức theo chiều dọc hoặc chiều ngang sẽ tạo ra sự mất cân đối với hàm dưới, dẫn đến khớp cắn sâu.
• Xương hàm dưới quá nhỏ và ngắn, mọc cụp vào trong: Xương hàm dưới kém phát triển, kích thước nhỏ hoặc bị lùi vào trong sẽ làm cho răng hàm dưới bị hàm trên che phủ nhiều hơn.
• Sự chênh lệch tỷ lệ lớn giữa xương hàm trên và xương hàm dưới: Sự khác biệt quá lớn về kích thước hoặc vị trí giữa hai hàm sẽ dẫn đến sai lệch khớp cắn, trong đó có khớp cắn sâu.
• Xương hàm dưới xoay đóng quá mức, kích thước dọc không đủ: Sự xoay của xương hàm dưới làm giảm khoảng cách giữa hai hàm, khiến răng hàm trên che phủ răng hàm dưới nhiều hơn.

Các yếu tố nguy cơ khác

Ngoài các yếu tố do răng, xương hàm hoặc di truyền, khớp cắn sâu cũng có thể được hình thành từ những yếu tố nguy cơ khác như: 

• Thói quen xấu từ nhỏ: Các thói quen như ngậm ngón tay, ngậm vật cứng, nghiến răng, đẩy lưỡi, sử dụng núm vú giả, bú bình kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của răng và xương hàm, dẫn đến khớp cắn sâu.
• Mất răng sớm: Mất răng sớm có thể làm xáo trộn sự cân bằng của cung răng, khiến các răng còn lại di chuyển và gây ra sai lệch khớp cắn.
• Chấn thương vùng hàm mặt: Các chấn thương làm ảnh hưởng đến xương hàm có thể gây ra sự thay đổi trong cấu trúc và vị trí của hàm, dẫn đến khớp cắn sâu.
• Các bệnh lý: Hở hàm ếch, mọc răng quá sớm hoặc quá muộn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của răng và xương hàm, gây ra khớp cắn sâu.
• Thói quen nuôi dưỡng không đúng cách: Ăn đồ cứng khi còn nhỏ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương hàm gây ra tình trạng khớp cắn sâu.
• Rối loạn nhịp thở: Thở miệng kéo dài có thể làm thay đổi sự phát triển của xương hàm, dẫn đến khớp cắn sâu.
• Cắn móng tay, nhai các vật cứng: Các thói quen này tạo áp lực lên răng và hàm, có thể gây ra sai lệch khớp cắn.
• Nghiến răng quá mức: Nghiến răng tạo lực mạnh lên răng và khớp thái dương hàm, có thể dẫn đến các vấn đề về khớp cắn, bao gồm cả khớp cắn sâu.

5. Tác hại của khớp cắn sâu ít người biết

Khớp cắn sâu không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều vấn đề về chức năng và sức khỏe răng miệng. Dưới đây là những tác hại điển hình của khớp cắn sâu nếu không được điều trị sớm:

5.1 Ảnh hưởng thẩm mỹ

Ảnh hưởng dễ nhận biết nhất khi bị khớp cắn sâu chính là thẩm mỹ khuôn mặt. Tình trạng này sẽ dẫn đến những tác hại như:

• Khuôn mặt mất cân đối: Răng hàm trên che phủ quá nhiều răng hàm dưới khiến gương mặt trông ngắn, cằm lẹm và mất đi sự hài hòa tự nhiên.
• Mất cân đối khuôn miệng: Răng cửa hàm trên che phủ gần như hoàn toàn răng cửa hàm dưới, làm mất đi sự cân đối của khuôn miệng và nụ cười.
• Mất tự tin: Các vấn đề về thẩm mỹ do khớp cắn sâu gây ra như mất cân đối hàm răng, khuôn miệng có thể khiến người bệnh cảm thấy tự ti, ngại ngùng khi cười và giao tiếp.
• Cười hở lợi: Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi có sự phát triển quá mức của xương hàm trên, khớp cắn sâu có thể dẫn đến tình trạng cười hở lợi.
• Khuôn mặt trông già hơn so với tuổi: Khớp cắn sâu có thể làm giảm chiều dọc của khuôn mặt, khiến các nếp nhăn trở nên rõ rệt hơn và tạo cảm giác khuôn mặt bị già đi.
• Cằm bị ngắn, móp hoặc lẹm: Do sự sai lệch trong cấu trúc xương hàm, khớp cắn sâu có thể làm cho cằm bị ngắn, móp hoặc lẹm, ảnh hưởng đến đường nét của khuôn mặt.

5.2 Ảnh hưởng chức năng

Các vấn đề về khớp cắn, trong đó có khớp cắn sâu sẽ ảnh hưởng tới các chức năng ăn nhai và phát âm. Cụ thể như:

• Khó khăn khi ăn nhai: Sự sai lệch khớp cắn khiến răng cửa hai hàm không thể chạm nhau đúng cách, làm giảm khả năng cắn và nghiền nát thức ăn.
• Khó phát âm: Khớp cắn sâu có thể ảnh hưởng đến vị trí của lưỡi và môi, gây khó khăn trong việc phát âm một số âm tiết, đặc biệt là các âm “s” và “t”.

5.3 Ảnh hưởng đến sức khỏe

Sức khỏe tổng quát cũng bị ảnh hưởng nếu tình trạng khớp cắn sâu không được cải thiện sớm. Theo đó, tình trạng khớp cắn sâu sẽ dẫn đến các tình trạng như:

• Tăng nguy cơ mắc các bệnh răng miệng: Khớp cắn sâu gây khó khăn trong việc vệ sinh răng miệng, tạo điều kiện cho vi khuẩn tích tụ và làm tăng nguy cơ sâu răng, viêm nướu và viêm nha chu.
• Tổn thương nướu và mô mềm: Răng hàm dưới có thể va chạm mạnh vào nướu của hàm trên, gây sưng đau, tổn thương và viêm nhiễm. Tình trạng này cũng có thể dẫn đến tụt nướu và loét vòm miệng.
• Vấn đề tiêu hóa: Việc ăn nhai khó khăn do khớp cắn sâu, khiến thức ăn không được xé nhỏ, nghiền nát có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như khó tiêu, đầy hơi.
• Rối loạn khớp thái dương hàm: Khớp cắn sâu làm tăng áp lực lên khớp thái dương hàm, gây ra các triệu chứng như đau nhức ở hàm, cổ, đầu, tai và cứng khớp.
• Mòn răng: Sự ma sát quá mức giữa các răng, đặc biệt là răng cửa hàm trên, có thể dẫn đến mòn răng nặng.

6. Phương pháp điều trị khớp cắn sâu

Khớp cắn sâu gây ra nhiều tác hại về chức năng, thẩm mỹ và sức khỏe tổng thể. Để cải thiện tình trạng này, cần hiểu rõ nguyên tắc điều trị và áp dụng các phương pháp như sau: 

6.1 Nguyên tắc điều trị

Nguyên tắc điều trị khớp cắn sâu là cải thiện tình trạng răng hàm trên che phủ răng hàm dưới và duy trì kết quả sau khi áp dụng các phương pháp điều trị. 

• Làm lún răng cửa trên và dưới để giảm độ che phủ: Mục tiêu là đưa răng cửa hàm trên và hàm dưới về vị trí đúng, giảm sự che phủ của răng trên đối với răng dưới.
• Tăng kích thước xương hàm dưới hoặc đẩy xương hàm dưới ra trước: Thực hiện các phương pháp phẫu thuật chỉnh hình xương hàm như ghép xương hàm dưới hoặc đẩy vị trí của xương hàm dưới ra trước để tạo sự cân bằng cho khớp cắn.
• Sử dụng biện pháp bổ sung để tránh tái phát và duy trì kết quả: Sử dụng các khí cụ hỗ trợ như máng chống nghiến răng, đeo hàm duy trì để ổn định kết quả điều trị và ngăn ngừa tình trạng tái phát.

6.2 Điều trị theo nguyên nhân

Bác sĩ sẽ thăm khám tình trạng răng miệng, xác định nguyên nhân gây ra tình trạng khớp cắn sâu và điều trị với phương pháp phù hợp. 

• Nếu khớp cắn sâu do răng: Niềng răng (chỉnh nha) giúp căn chỉnh lại vị trí của răng, giúp răng mọc đều trên cung hàm là giải pháp tối ưu khắc phục tình trạng khớp cắn sâu do răng.
• Khớp cắn sâu do xương hàm: Phẫu thuật chỉnh hình xương hàm để điều chỉnh kích thước và vị trí của xương hàm trên hoặc dưới. Thường cần kết hợp niềng răng sau phẫu thuật để đạt kết quả tốt nhất.

6.3 Các phương pháp niềng răng cải thiện khớp cắn sâu 

Thông thường nguyên nhân gây khớp cắn sâu do răng hoặc do xương hàm cũng đều cần thực hiện niềng răng. Dưới đây là các phương pháp niềng răng phổ biến mà khách hàng có thể lựa chọn:

Tất cả các phương pháp trên đều cần thực hiện theo quy trình thăm khám chuẩn y khoa gồm các bước như:

• Thăm khám tổng quát: Đánh giá tình trạng răng, hàm và các vấn đề liên quan.
• Chụp X-quang: Xác định cấu trúc xương hàm, vị trí  chân răng, mức độ sai lệch khớp cắn.
• Lên phác đồ điều trị: Dựa vào dữ liệu, lên kế hoạch điều trị chi tiết.
• Lấy dấu hàm: Tạo mẫu răng chính xác để quá trình chỉnh nha hiệu quả.
• Thiết kế khí cụ: Sản xuất khí cụ phù hợp với từng giai đoạn.
• Gắn khí cụ: Tiến hành gắn mắc cài hoặc cấp khay niềng.
• Theo dõi kết quả điều trị và điều chỉnh định kỳ: Tái khám để siết răng, kiểm soát tiến trình, điều chỉnh khi cần thiết.

Như vậy, khớp cắn sâu là tình trạng răng miệng phức tạp, gây ảnh hưởng tiêu cực tới thẩm mỹ khuôn mặt, chức năng ăn nhai, phát âm và sức khỏe tổng thể. Do đó, khi gặp tình trạng này, khách hàng nên sớm đến cơ sở nha khoa uy tín để được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời. 

Khách hàng có thể liên hệ ngay với Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp qua hotline: 0363.85.85.87 để được hỗ trợ tư vấn về khớp cắn và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe răng miệng toàn diện.

Để phản hồi những vấn đề về chất lượng dịch vụ tại phòng khám Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp, khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp qua số điện thoại: 19006478.