Mảng bám đen trên răng – Nguyên nhân, tác hại và 6 cách làm sạch hiệu quả

Mảng bám đen trên răng là giai đoạn nặng của vôi và cao răng. Nếu không loại bỏ các mảng bám này có thể dẫn đến những tác hại nghiêm trọng như viêm nha chu, sâu răng hoặc gây mùi hôi miệng kéo dài. Vậy mảng bám đen trên răng nguyên nhân do đâu, tác hại như thế nào? Cách nào loại bỏ hiệu quả? Hãy cùng Nha khoa Quốc tế Việt Pháp tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.

1. Mảng bám đen trên răng là gì?

Mảng bám đen trên răng là lớp chất cặn màu đen, nâu hoặc nâu đen bám chắc trên bề mặt răng, đặc biệt ở vùng sát nướu (lợi) hoặc kẽ răng. Thành phần tạo nên mảng bám đen là vi khuẩn, cặn thức ăn, khoáng chất từ nước bọt và các sắc tố từ thực phẩm, đồ uống hoặc thuốc lá. 

Khi mảng bám tích tụ lâu ngày, khoáng hóa thành cao răng đen, bám rất chặt và khó loại bỏ bằng chải răng thông thường.

Vị trí thường gặp của mảng bám đen trên răng:

• Vùng cổ răng gần viền nướu, đặc biệt ở mặt trong răng hàm dưới và mặt ngoài răng hàm trên
• Kẽ răng, khu vực dễ mắc kẹt thức ăn và khó vệ sinh 
• Mặt trong răng cửa dưới – vùng tiếp xúc nhiều với tuyến nước bọt dưới lưỡi
• Các vùng răng ít được chải kỹ hoặc bị che khuất bởi mắc cài, cầu răng, phục hình cố định

2. Nguyên nhân hình thành mảng bám đen trên răng 

Mảng bám đen trên răng hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây nên tình trạng này:

• Vệ sinh răng miệng kém và mảng bám tích tụ lâu ngày: Chải răng không đúng cách và chưa đủ thời gian khiến các mảng bám chứa vi khuẩn tích tụ trên bề mặt răng. Lâu ngày, mảng bám khoáng hóa thành cao răng và dễ bị nhuộm màu bởi thức ăn, thuốc lá hay đồ uống, tạo thành mảng bám đen.
• Sâu răng: Bệnh lý sâu răng giai đoạn nặng, tấn công ngà răng và tủy, sẽ hình thành các lỗ sâu màu nâu đen hoặc đen sẫm. Nhiều người dễ bị nhầm với mảng bám đen nếu chỉ quan sát bên ngoài.
• Thói quen ăn uống sinh hoạt: Các thói quen xấu trong ăn uống và sinh hoạt sau đây có thể khiến mảng bám đen trên răng hình thành và gây hại:
  • Hút thuốc lá: Chất nicotine trong thuốc lá bám chắc vào men răng, tích tụ lâu ngày sẽ chuyển thành màu nâu đen. Những người có thói quen hút thuốc lá thường có mảng bám đen ở mặt trong răng cửa dưới và vùng kẽ răng.
  • Tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có màu đậm: Thói quen tiêu thụ thường xuyên các thực phẩm và đồ uống có màu đậm như cà phê, trà đặc, rượu vang đỏ, nước ngọt có gas… có thể tăng nguy cơ hình thành mảng bám đen trên răng. Bởi vì các loại thực phẩm này đều chứa sắc tố dễ bám vào mảng bám hoặc cao răng, làm đổi màu thành đen.
  • Ăn trầu cau: Tannin và sắc tố từ lá trầu, cau, vôi ăn trầu có thể làm răng nhuộm màu nâu đỏ đến đen sẫm. 
  • Thực phẩm chứa nhiều đường và axit: Đường là thức ăn của vi khuẩn gây sâu răng còn axit sẽ làm mòn men, tạo điều kiện để mảng bám và sắc tố bám sâu hơn, khó loại bỏ, lâu dần sẽ thành mảng bám màu đen.
• Men răng yếu hoặc thiếu sản men răng: Những người có men răng yếu hoặc thiểu sản men sẽ dễ bị nhuộm màu hơn so với men răng khỏe mạnh, khiến các mảng đen hình thành nhanh và rõ rệt trên bề mặt răng. 
• Tác dụng phụ của thuốc hoặc Fluoride: Một số thuốc kháng sinh nhóm tetracyclin, thuốc chứa sắt hoặc tiếp xúc Fluoride nồng độ cao trong thời gian dài đều có thể gây nhiễm màu răng, hình thành vệt hoặc mảng đen trên răng.
• Vôi răng nhiễm máu: Khi bị viêm nướu, chảy máu chân răng, máu có thể thấm vào cao răng, làm cao răng chuyển sang màu nâu đen hoặc đen sẫm. 
• Các nguyên nhân khác: Một số nguyên nhân khác như di truyền, lão hóa… cũng có thể gây ra tình trạng mảng bám đen trên răng. Cụ thể:
  • Di truyền: Những người bẩm sinh có men răng sậm màu sẽ dễ xuất hiện mảng bám đen hơn. 
  • Lão hóa: Tuổi càng cao, men răng càng mòn dần, lớp ngà vàng sẫm lộ ra và dễ bám màu hơn.
  • Miếng dán Veneer hoặc mão sứ kim loại: Dán sứ hoặc bọc sứ bằng vật liệu sứ kim loại theo thời gian sẽ dễ xuất hiện đường viền đen quanh chân răng do phần dán bị hở, oxy hóa gây ra.

3. Tác hại của mảng bám đen trên răng 

Mảng bám đen trên cao răng nếu không loại bỏ có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho thẩm mỹ và sức khỏe răng miệng. Cụ thể:

• Mất thẩm mỹ: Hàm răng xuất hiện các mảng bám đen đen rõ rệt sẽ khiến nụ cười kém duyên, thiếu tự tin. Đặc biệt, mảng đen ở răng cửa hoặc kẽ răng dễ bị người đối diện chú ý, tạo cảm giác thiếu vệ sinh và ảnh hưởng trực tiếp đến giao tiếp trong công việc cũng như cuộc sống.
• Hôi miệng: Mảng bám đen chính là nơi trú ngụ của vi khuẩn. Khi phân hủy thức ăn, vi khuẩn tạo ra các hợp chất lưu huỳnh gây mùi hôi miệng khó chịu. Mùi hôi miệng do mảng bám đen sẽ khó loại bỏ nếu như mảng bám đen vẫn tồn tại trên răng.
• Các bệnh lý răng miệng nghiêm trọng: Mảng bám đen lâu ngày sẽ gây ra nhiều bệnh lý, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng:
  • Viêm nướu, viêm nha chu: Mảng bám đen tập trung nhiều ở viền nướu sẽ gây viêm, sưng đỏ và dễ chảy máu. Nếu không điều trị, vi khuẩn xâm nhập sâu xuống mô nâng đỡ răng sẽ gây viêm nha chu – bệnh lý viêm mạn tính, phá hủy dây chằng và xương ổ răng.
  • Tụt nướu, tiêu xương, mất răng vĩnh viễn: Viêm nha chu lâu ngày sẽ làm tụt nướu, lộ chân răng và gây ê buốt. Xương ổ răng bị tiêu dần khiến răng lung lay và rụng răng vĩnh viễn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn nhai và có thể làm biến dạng khuôn mặt.

4. Cách loại bỏ mảng bám đen trên răng tại nhà và nha khoa

Xử lý mảng bám đen trên răng cần dựa vào nguyên nhân, mức độ và vị trí bám. Với những mảng bám nhẹ, khách hàng có thể áp dụng các phương pháp tại nhà. Còn nếu mảng bám đã khoáng hóa thành cao răng, gây tổn thương men răng, bắt buộc phải thực hiện tại nha khoa để đạt hiệu quả và an toàn.

4.1. Sử dụng muối 

Muối có thể loại bỏ mảng bám đen nhẹ trên răng nếu được thực hiện đúng cách theo các bước sau:

• Hòa 1/2 thìa muối với 100ml nước ấm để tạo dung dịch súc miệng.
• Hoặc trộn muối hạt với kem đánh răng và chải nhẹ nhàng lên răng khoảng 2 – 3 phút, sau đó súc miệng sạch.

Tần suất thực hiện: 2 – 3 lần/tuần.

Khi sử dụng muối để loại bỏ mảng bám trên răng, khách hàng cần lưu ý một số điểm sau: 

• Không chà xát mạnh để tránh làm mòn men răng và gây tổn thương nướu.
• Không dùng muối quá thường xuyên vì tính mài mòn cao, có thể gây hại cho men răng

4.2. Sử dụng chanh 

Sử dụng chanh có thể giúp loại bỏ mảng bám trên răng ngay tại nhà. Các bước thực hiện như sau:

• Trộn vài giọt nước cốt chanh với một ít muối để tạo thành hỗn hợp 
• Thoa hỗn hợp lên vùng răng có mảng bám đen và để khoảng từ 1 – 2 phút và chải răng nhẹ nhàng
• Súc miệng bằng nước sạch

Tần suất thực hiện: 1 – 2 lần/tuần.

Loại bỏ mảng bám đen trên răng bằng chanh cần lưu ý những điều sau: 

• Không nên lạm dụng vì chanh chứa nhiều axit có thể làm mòn men răng
• Không áp dụng cho người có răng ê buốt hoặc men răng yếu

4.3. Lấy cao răng

Lấy cao răng là biện pháp loại bỏ mảng bám đen trên răng chuyên nghiệp, được thực hiện bởi bác sĩ tại cơ sở nha khoa. 

Bác sĩ sẽ sử dụng máy siêu âm chuyên dụng tạo rung động, phá vỡ liên kết giữa cao răng và bề mặt răng, sau đó rửa sạch bằng nước và đánh bóng răng.

Ưu điểm của phương pháp lấy cao răng là loại bỏ triệt để mảng bám đen, cao răng cứng và không xâm lấn men răng nếu thực hiện đúng kỹ thuật. Sau khi lấy cao răng, sức khỏe nướu sẽ được cải thiện và giảm hôi miệng.

Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là cần thực hiện định kỳ từ 3 – 6 tháng/lần vì cao răng có thể tái hình thành. Sau khi lấy cao răng có thể gây ê buốt nhẹ nhưng thường chỉ tạm thời. 

4.4. Trám răng 

Phương pháp trám răng được thực hiện bằng cách, bác sĩ làm sạch vùng răng bị tổn thương hoặc đổi màu, sau đó sử dụng vật liệu trám là composite, glass ionomer… để phục hồi hình dạng và màu sắc răng.

Ưu điểm:

• Phục hồi nhanh chóng vùng răng bị đen do sâu hoặc mẻ
• Chi phí thấp
• Thời gian thực hiện ngắn, khoảng 30 – 60 phút.

Nhược điểm:

• Độ bền không cao bằng phục hình cố định, có thể bị bong sau vài năm sử dụng
• Màu vật liệu có thể đổi theo thời gian.

4.5. Tẩy trắng răng 

Tại nha khoa, bác sĩ sẽ thực hiện kỹ thuật tẩy trắng răng bằng cách sử dụng thuốc tẩy trắng chứa Hydrogen peroxide hoặc Carbamide peroxide bôi lên răng, sau đó kích hoạt bằng đèn laser/đèn LED. Hoặc bác sĩ có thể hướng dẫn khách hàng sử dụng máng tẩy tại nhà theo chỉ định để làm trắng răng, loại bỏ mảng bám đen hoặc ố vàng trên răng.

Ưu điểm:

• Cải thiện màu sắc răng nhanh chóng, hiệu quả chỉ sau 1 – 2 buổi
• An toàn khi thực hiện đúng kỹ thuật.

Nhược điểm:

• Không loại bỏ được mảng bám cứng
• Có thể gây ê buốt răng tạm thời
• Hiệu quả duy trì phụ thuộc chế độ ăn uống và vệ sinh răng miệng của khách hàng

4.6. Bọc răng sứ 

Phương pháp bọc răng sứ được thực hiện bằng việc bác sĩ mài một phần men răng, sau đó lấy dấu răng và chế tác mão sứ để bọc bên ngoài. Phương pháp này sẽ che phủ hoàn toàn vùng răng bị mảng bám đen hoặc tổn thương.

Ưu điểm của bọc răng sứ là che phủ triệt để khuyết điểm mảng bám đen, giúp màu sắc răng trắng sáng và tự nhiên. Độ bền của răng bọc sứ cao, lên đến 10 – 15 năm hoặc hơn nếu chăm sóc tốt. Đặc biệt, bọc răng sứ sẽ bảo vệ răng thật bên trong.

Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là cần mài răng, không thể phục hồi men răng đã mài. Ngoài ra, chi phí cao hơn so với các phương pháp khác và yêu cầu tay nghề bác sĩ cao để đảm bảo thẩm mỹ và khớp cắn.

5. Cách phòng ngừa mảng bám đen trên răng

Phòng ngừa mảng bám đen trên răng ngay từ đầu là giải pháp quan trọng để duy trì hàm răng trắng sáng, khỏe mạnh và tránh các bệnh lý răng miệng. Khách hàng có thể áp dụng các cách sau đây:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách và đều đặn: Hãy đều đặn thực hiện việc đánh răng ít nhất 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm. Nên chải răng theo góc 45° với viền nướu, di chuyển nhẹ nhàng theo vòng tròn để loại bỏ mảng bám, không làm tổn thương men răng. Khách hàng nên kết hợp chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước để làm sạch kẽ răng, ngoài ra súc miệng với dung dịch sát khuẩn cũng giúp giảm vi khuẩn, ngăn hình thành mảng bám mới.
• Chế độ ăn uống hợp lý, khoa học: Hãy xây dựng chế độ ăn uống hợp lý bằng việc hạn chế thực phẩm và đồ uống sẫm màu như cà phê, trà đặc, rượu vang đỏ cũng như các thực phẩm chứa nhiều đường dễ gây mảng bám. Thay vào đó, khách hàng nên bổ sung thực phẩm giàu canxi và vitamin D như sữa, phô mai, cá hồi, rau xanh… để tăng cường men răng. Mỗi người nên uống nhiều nước, đặc biệt là sau bữa ăn để giúp rửa trôi mảng thức ăn và vi khuẩn.
• Từ bỏ thói quen xấu: Các thói quen xấu như hút thuốc lá, thuốc lào hoặc nhai trầu đều gây mảng bám đen và vàng răng, khách hàng nên tránh những thói quen này. Ngoài ra, không lạm dụng các phương pháp tẩy trắng răng tại nhà bằng nguyên liệu có tính axit mạnh, vì dễ làm mòn men và khiến răng dễ bị nhuộm màu hơn.
• Thăm khám nha khoa định kỳ: Khách hàng nên thăm khám răng miệng 6 tháng/lần để phát hiện sớm mảng bám và xử lý trước khi chúng chuyển thành cao răng đen. Việc lấy cao răng định kỳ sẽ giúp loại bỏ mảng bám cứng và phòng ngừa viêm nướu, viêm nha chu. Đặc biệt, việc kết hợp với các dịch vụ chăm sóc răng miệng chuyên sâu như đánh bóng, tẩy trắng, trám răng thẩm mỹ… cũng giúp duy trì vẻ trắng sáng và khỏe mạnh cho răng.

Mảng bám đen trên răng rất khó loại bỏ bằng biện pháp chải răng thông thường, mà cần phương pháp chuyên sâu từ nha khoa. Việc làm sạch và loại bỏ mảng bám đen trên răng càng sớm càng tốt sẽ giúp tránh các bệnh lý như viêm nướu, viêm nha chu và hôi miệng kéo dài. Từ đó bảo vệ sức khỏe răng miệng.

Ngay từ bây giờ khách hàng nên duy trì thói quen chăm sóc và thăm khám nha khoa định kỳ để có một nền tảng sức khỏe răng miệng lâu dài. Liên hệ ngay Nha khoa Quốc tế Việt Pháp qua số hotline: 0363.85.85.87 để được hỗ trợ tư vấn miễn phí về các vấn đề răng miệng và đặt lịch khám bác sĩ nhanh nhất.

Để phản ánh về chất lượng dịch vụ tại phòng khám Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp, quý khách hàng vui lòng liên hệ qua số tổng đài: 19006478.