Tôi bị nhiệt lợi chân răng hàm có nguy hiểm không? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nhiệt lợi chân răng hàm hay viêm nhiệt miệng, viêm niêm mạc miệng vùng chân răng hàm là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở vùng nướu quanh chân răng hàm, với sự xuất hiện của các vết loét hoặc vết rách nhỏ. Tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng, ăn nhai cũng như sinh hoạt. Trong bài viết sau đây, Nha khoa Quốc tế Việt Pháp sẽ cung cấp các thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị nhiệt lợi chân răng hàm cũng như mức độ nguy hiểm và biến chứng của tình trạng này, với sự tư vấn chuyên môn của bác sĩ Trần Thanh Tùng – 11 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nha khoa.  

1. Nhiệt miệng chân răng hàm là gì?

Nhiệt miệng chân răng hàm hay còn gọi là viêm nhiệt miệng, viêm niêm mạc miệng. Đây là tình trạng viêm nhiễm với sự xuất hiện của các vết loét xảy ra ở vùng lợi (nướu) quanh răng hàm, gây đau rát, sưng đỏ, thậm chí lan sang má hoặc cằm nếu viêm nặng. 

Nhiệt miệng chân răng hàm là một dạng nhiệt miệng khu trú, vết loét xuất hiện ở vị trí sâu trong khoang miệng, nơi khó vệ sinh nên gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt, nói chuyện và ăn uống cho người bệnh.

Hầu hết trường hợp nhiệt miệng chân răng hàm là lành tính, có thể khỏi sau vài ngày. Nhưng nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách, nhiệt miệng chân răng hàm có thể tiến triển thành các bệnh lý răng miệng khác như viêm lợi, viêm nha chu, tụt lợi…

2. Triệu chứng và dấu hiệu nhiệt lợi chân răng hàm 

Nhiệt lợi chân răng hàm có thể biểu hiện thông qua các triệu chứng, dấu hiệu liên quan đến nướu, sau đó tiến triển thành các triệu chứng đau nhức, khó chịu. Cụ thể:

2.1. Biểu hiện tại nướu 

Khi bị nhiệt lợi chân răng hàm, vùng nướu (lợi) sẽ xuất hiện những dấu hiệu sau đây:

• Vùng nướu quanh răng hàm thường xuất hiện một hoặc nhiều đốm trắng nhỏ có đường kính khoảng 1–2 mm.
• Các đốm trên nướu hơi nhô lên, căng mọng và chứa dịch trong, nhìn giống như mụn nước li ti.
• Các đốm trắng sẽ vỡ ra sau vài ngày và tạo thành vết loét nông, có đáy màu trắng hoặc vàng nhạt, viền đỏ sưng. Trong một số trường hợp, vết loét có thể lan rộng đến 10mm
• Vùng lợi xung quanh vết loét có thể bị sưng đỏ, viêm tấy, thậm chí đau khi chạm nhẹ
• Khi viêm nhiễm tiến triển, nướu quanh răng hàm có biểu hiện phồng lên bất thường, dễ chảy máu khi đánh răng và gây cảm giác vướng, nặng nề ở khu vực răng bị ảnh hưởng.

2.2. Triệu chứng đau và chịu khó

Cảm giác đặc trưng của nhiệt lợi chân răng hàm là đau rát và nhức âm ỉ. Lúc này bạn có thể cảm nhận được một số triệu chứng sau đây: 

• Đau buốt và khó chịu khi chạm vào vết loét hoặc khi ăn uống, nhai nuốt, nói chuyện.
• Răng hàm trở nên nhạy cảm, nhất là khi tiếp xúc với thức ăn nóng, lạnh, chua hoặc ngọt.
• Có thể bị nhức răng, chảy máu chân răng
• Hơi thở có mùi hôi nhẹ
• Cơn đau thường tăng mạnh về đêm hoặc khi mệt mỏi, khiến bạn dễ bị mất ngủ, ăn uống khó khăn và giảm chất lượng cuộc sống.

3. Nguyên nhân gây nhiệt miệng chân răng

Tình trạng nhiệt miệng chân răng do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó phần lớn liên quan đến chế độ vệ sinh kém, bệnh lý răng miệng hoặc chế độ ăn thiếu dưỡng chất. Dưới đây là 3 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng nhiệt miệng chân răng mà khách hàng nên biết:

3.1. Vệ sinh kém và tổn thương răng miệng

Khu vực răng hàm thường khó làm sạch hoàn toàn do có nhiều kẽ, rãnh và vị trí khuất. Nếu chăm sóc không đúng cách, vi khuẩn và mảng bám sẽ âm thầm tích tụ, dẫn đến viêm loét nướu ở vùng chân răng.

• Vệ sinh răng miệng kém: Đánh răng không kỹ hoặc bỏ qua vùng kẽ răng, chân răng khiến mảng bám và cao răng tích tụ lâu ngày, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển gây viêm nhiễm mô lợi, từ đó hình thành vết loét nhiệt miệng ở chân răng hàm.
• Thao tác sai khi chải răng: Đánh răng quá mạnh hoặc dùng bàn chải lông cứng có thể làm trầy xước mô mềm, gây viêm loét. Tổn thương nhỏ ban đầu nếu không được vệ sinh đúng cách có thể nhiễm trùng và trở thành vết nhiệt.
• Chấn thương cơ học: Cắn nhầm nướu hoặc má trong khi ăn nhai hay các va chạm mạnh khác vào răng cũng có thể tạo ra vết thương hở. Khi kết hợp với vi khuẩn trong khoang miệng, những vết này dễ dàng chuyển thành vết loét viêm đau kéo dài.
• Kích ứng: Một số loại  kem đánh răng hoặc nước súc miệng chứa Sodium Lauryl Sulfate – chất có thể gây kích ứng niêm mạc miệng ở người nhạy cảm hoặc các sản phẩm tẩy trắng, chứa cồn nồng độ cao cũng có thể làm khô niêm mạc, dễ viêm loét.

3.2. Sức khỏe tổng thể và dinh dưỡng 

Sức khỏe toàn thân có mối liên hệ mật thiết với tình trạng niêm mạc miệng. Khi cơ thể mất cân bằng hoặc thiếu chất dinh dưỡng, vùng lợi chân răng rất dễ bị viêm loét. Cụ thể:

• Cơ địa nóng trong hoặc ăn nhiều đồ cay, nóng: Chế độ ăn nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ, đường có thể gây nóng trong người, từ đó dẫn đến rối loạn chuyển hóa và tăng nguy cơ loét miệng.
• Thiếu chất dinh dưỡng: Cơ thể thiếu hụt các vi chất như vitamin B12, vitamin C, vitamin K, kẽm, sắt, axit folic… sẽ làm giảm khả năng tái tạo mô niêm mạc, khiến các vết loét lâu lành và dễ tái phát.
• Suy giảm miễn dịch: Khi sức đề kháng yếu do ốm, dùng thuốc, thức khuya, stress kéo dài, cơ thể không đủ khả năng kiểm soát vi khuẩn trong khoang miệng, dẫn đến viêm loét tái diễn quanh chân răng hàm.
• Căng thẳng và rối loạn tâm lý: Stress, lo âu, mất ngủ có thể làm thay đổi hormone và tăng nguy cơ nhiệt miệng. Người thường xuyên chịu áp lực công việc dễ bị nhiệt miệng kéo dài hoặc tái phát định kỳ.
• Rối loạn nội tiết tố: Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc tiền mãn kinh sẽ có sự thay đổi hormone khiến nướu nhạy cảm hơn, dễ sưng viêm và hình thành vết loét nhỏ ở vùng lợi quanh chân răng hàm.

3.3. Bệnh lý 

Trong nhiều trường hợp, nhiệt miệng chân răng phát sinh do các bệnh lý răng miệng hoặc toàn thân gây ra. Cụ thể: 

• Nhiễm virus hoặc vi khuẩn: Các virus như Herpes simplex hoặc vi khuẩn Porphyromonas gingivalis (liên quan đến bệnh nha chu) có thể gây tổn thương niêm mạc và viêm loét quanh răng.
• Bệnh lý răng miệng: Những người bị viêm nướu, viêm nha chu, sâu răng, viêm tủy thường có ổ viêm mạn tính dưới nướu. Khi sức đề kháng giảm, các ổ viêm này dễ bùng phát thành nhiệt loét gây đau buốt ở vùng chân răng hàm.
• Bệnh lý toàn thân: Một số bệnh như viêm loét dạ dày, bệnh Crohn (viêm ruột mạn tính) hoặc đái tháo đường làm thay đổi môi trường sinh học trong cơ thể, khiến niêm mạc miệng dễ tổn thương, lâu lành và dễ tái phát.

4. Nguy cơ biến chứng nhiệt lợi chân răng hàm

Nhiệt lợi chân răng hàm dù lành tính nhưng nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và sức khỏe toàn thân. Dưới đây là một số nguy cơ biến chứng nhiệt lợi chân răng hàm mà khách hàng nên biết:

• Nhiễm trùng nghiêm trọng: Nếu vết loét nhiệt lợi bị nhiễm khuẩn nặng, tổn thương có thể tiến triển thành viêm nướu, áp xe chân răng hoặc viêm mô tế bào quanh hàm. Tình trạng này gây đau nhức, sưng mặt, thậm chí lan vào xương hàm gây viêm.
• Nguy cơ bệnh lý toàn thân: Vùng lợi là nơi có mạch máu dày đặc nên khi bị viêm loét, vi khuẩn và độc tố có thể dễ dàng xâm nhập vào hệ tuần hoàn. Viêm lợi mãn tính hoặc loét nướu kéo dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, viêm gan, viêm não, tim mạch… nguy hiểm đến tính mạng.
• Tác hại khác: Nhiệt miệng chảy máu chân răng có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn như bệnh tiểu đường (do hệ miễn dịch suy yếu, dễ nhiễm trùng nướu) hoặc mức tiểu cầu thấp.
• Tổn thương niêm mạc: Nhiệt miệng kéo dài sẽ khiến khách hàng gặp các tình trạng ăn uống kém do đau nhức, hơi thở có mùi. Đặc biệt, nhiệt lợi chân răng hàm ở trẻ nhỏ sẽ khiến trẻ quấy khóc, bỏ ăn, hấp thu dinh dưỡng kém. 

5. Phân biệt nhiệt lợi với các bệnh khác

Nhiệt lợi rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý răng miệng khác như viêm lợi, viêm nha chu… Bảng sau đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết để khách hàng phân biệt nhiệt lợi với các bệnh lý: viêm lợi, viêm nha chu, áp xe răng.

6. Cách điều trị và phòng ngừa nhiệt lợi chân răng

Nhiệt lợi chân răng hàm có thể tự khỏi sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp, tình trạng này dễ tái phát hoặc chuyển sang viêm nặng nếu không điều trị kịp thời. Do đó, việc kết hợp điều trị tại nhà, can thiệp nha khoa,  điều chỉnh chế độ ăn uống và phòng ngừa lâu dài là vô cùng quan trọng, giúp mô nướu phục hồi nhanh chóng và ngăn ngừa tái phát.

6.1. Điều trị tại nhà

Khi phát hiện dấu hiệu loét, sưng đỏ vùng lợi chân răng, khách hàng có thể áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà sau đây để giảm viêm, sát khuẩn và làm dịu đau rát: 

• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đánh răng đều đặn 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng có chứa fluor. Thao tác đánh răng nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương nướu.
• Sát khuẩn khoang miệng bằng nước súc miệng chuyên dụng hoặc nước muối sinh lý để giảm vi khuẩn và làm dịu nướu.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung vitamin C, B2, B12, kẽm và sắt thông qua thực phẩm hoặc viên uống để tăng sức đề kháng niêm mạc.
• Thanh nhiệt và giải độc cơ thể bằng cách uống các loại nước râu ngô, rau má, cam thảo, atiso, hoặc nước sâm để hỗ trợ thanh nhiệt, mát gan, giảm viêm.
• Chườm đá lạnh bên ngoài má vùng sưng trong 5 – 10 phút giúp giảm đau, co mạch, hạn chế viêm lan rộng.
• Tránh kích thích: Uống nước bằng ống hút để tránh tiếp xúc trực tiếp với vết loét khiến vết thương lâu lành.

6.2. Điều trị y khoa và sử dụng thuốc

Với những trường hợp nhiệt lợi chân răng diễn biến nặng, sưng đỏ, đau nhức kéo dài trên 5 – 7 ngày hoặc vết loét lan rộng, có mủ, mùi hôi miệng rõ rệt,  khách hàng nên trực tiếp đến cơ sở nha khoa thăm khám để được điều trị bằng biện pháp y khoa hoặc sử dụng thuốc. Cụ thể:

• Dùng thuốc bôi hoặc Gel tại chỗ: Một số loại thuốc dạng gel như Kamistad, Oracortia, Gengigel, Traful, Zytee sẽ được chỉ định sử dụng để giảm đau, kháng viêm, thúc đẩy lành thương nhanh. Khách hàng khi bôi thuốc nên vệ sinh răng miệng sạch sẽ và để ít nhất 30 phút trước khi ăn uống.
• Thuốc uống và bổ sung: Bác sĩ có thể kê một số loại thuốc kháng viêm và giảm đau nhẹ như Paracetamol, Ibuprofen nếu khách hàng có dấu hiệu nhiễm khuẩn. Ngoài ra, bổ sung một số loại vitamin tổng hợp nhóm B, C, kẽm, sắt sẽ giúp phục hồi niêm mạc nhanh hơn.
• Biện pháp can thiệp nha khoa: Với những trường hợp bị nhiệt lợi chân răng do nguyên nhân bệnh lý răng miệng như cao răng, viêm nha chu, sâu răng… bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện một số thủ thuật sau đây để điều trị:
  • Cạo vôi răng: Bác sĩ sẽ loại bỏ mảng bám, cao răng tích tụ dưới nướu bằng thiết bị sóng siêu âm, giúp giảm viêm và ngăn tái phát.
  • Sử dụng dung dịch sát khuẩn chuyên dụng: Bác sĩ vệ sinh, rửa sạch vùng tổn thương, sau đó kiểm soát vi khuẩn bằng dung dịch sát khuẩn và hỗ trợ tái tạo mô lợi.
  • Điều trị bệnh lý nguyên nhân: Bác sĩ xử lý triệt để các bệnh nền như viêm lợi, viêm nha chu, sâu răng hoặc viêm quanh chóp răng để ngăn tái phát tình trạng nhiệt lợi chân răng hàm.

6.3. Chế độ ăn uống khi bị nhiệt miệng

Một trong những biện pháp hỗ trợ điều trị nhiệt miệng là xây dựng chế độ ăn uống hợp lý và khoa học, trong đó chú trọng đến các vấn đề sau:

Thực phẩm nên ăn:

• Thực phẩm mềm, dễ nuốt: Cháo cá lóc, khoai tây nghiền trộn sữa, ngũ cốc nấu chín, súp, yến mạch.
• Thực phẩm thanh nhiệt, giải độc: Canh rau ngót, canh mướp đắng, nước râu ngô…
• Thực phẩm chứa lợi khuẩn: Sữa chua, sữa tươi không đường…

Thực phẩm nên kiêng:

• Thực phẩm cay, nóng, mặn như ớt, tiêu, mắm, muối vì sẽ làm kích thích và khiến vết loét lâu lành
• Thực phẩm có tính axit như cam, chanh, bưởi, vì chúng làm vết loét dễ lan rộng
• Đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ có thể gây nóng trong, khô khoang miệng
• Đồ ngọt, nhiều đường sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển
• Đồ uống có cồn, cà phê, nước ngọt có gas làm khô khoang miệng, cản trở quá trình hồi phục

6.4. Cách phòng ngừa tái phát nhiệt lợi chân răng

Để giữ nướu khỏe mạnh, giảm tái phát nhiệt miệng và duy trì hơi thở thơm tho, khách hàng nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau đây:

• Đánh răng đúng cách bằng bàn chải lông mềm, chải răng nhẹ nhàng theo chiều dọc, chú ý làm sạch vùng răng hàm sau.
• Dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng kháng khuẩn hàng ngày, đặc biệt là sau mỗi bữa ăn
• Duy trì lối sống lành mạnh bằng cách uống đủ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày, ngủ đủ giấc và tránh stress.
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi và hạn chế đồ ăn quá nóng, cay, mặn… 
• Khám nha khoa định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các vấn đề răng miệng như viêm lợi, sâu răng, từ đó điều trị sớm.

Nhiệt lợi chân răng hàm là tình trạng lành tính. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm và chăm sóc đúng cách, nhiệt lợi vùng chân răng hàm có thể tiến triển và gây ra các vấn đề răng miệng khác như viêm lợi, tụt lợi, viêm nha chu… ảnh hưởng đến ăn uống và chế độ sinh hoạt.

Hy vọng với những thông tin mà nha khoa vừa cung cấp, khách hàng đã hiểu rõ về nhiệt lợi chân răng hàm, dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân cũng như cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Liên hệ ngay Nha khoa Quốc tế Việt Pháp qua số hotline: 0363.85.85.87 để được hỗ trợ tư vẫn miễn phí về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe răng miệng toàn diện và đặt lịch khám bác sĩ nhanh nhất.

Để phản ánh về chất lượng dịch vụ tại phòng khám Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp, quý khách hàng vui lòng liên hệ qua số tổng đài: 19006478.