Nhiệt miệng ở lưỡi là gì? Đặc điểm, dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả tức thì

Nhiệt miệng ở lưỡi xảy ra khi có tổn thương dạng viêm loét xuất hiện ở niêm mạc lưỡi. Vết loét thường có màu trắng sữa, xung quanh là viền màu đỏ. Đặc trưng của vết loét nhiệt miệng là gây đau đớn, nhất là khi ăn uống và tái đi tái lại. Bài viết sau đây của Nha khoa Quốc tế Việt Pháp sẽ cung cấp đến khách hàng chi tiết thông tin về đặc điểm vết loét nhiệt miệng ở lưỡi, dấu hiệu – triệu chứng, nguyên nhân cũng như cách điều trị nhiệt miệng ở lưỡng hiệu quả, dưới sự tư vấn chuyên môn của bác sĩ Lý Văn Cương – công tác tại Nha khoa Quốc tế Việt Pháp.

1. Nhiệt miệng ở lưỡi là gì?

Nhiệt miệng ở lưỡi là tình trạng tổn thương ở niêm mạc lưỡi, xuất hiện viêm loét hình tròn hoặc oval có màu trắng sữa hoặc vàng nhạt, xung quanh là viền màu đỏ. 

Nhiệt ở lưỡi thường gây tấy đỏ và đau nhức khó chịu, ảnh hưởng đến việc ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Thậm chí, một số ít trường hợp nhiệt ở lưỡi còn gây ra tình trạng sưng viêm kéo dài và bội nhiễm.

Nhiệt miệng ở lưỡi thường kéo dài 7 – 10 ngày, lành tính và không lây nhưng có thể tái phát nhiều lần. Tuy nhiên, nếu vết loét nhiệt miệng kéo dài nhiều ngày, tái phát thường xuyên và có dấu hiệu nhiễm trùng, khách hàng nên trực tiếp đi thăm khám bác sĩ để có biện pháp xử lý sớm.

2. Đặc điểm vết loét nhiệt miệng ở lưỡi 

Vết loét nhiệt miệng ở lưỡng thường có những đặc điểm sau đây:

• Vết loét thường có hình tròn, bầu dục hoặc oval
• Đường kính vết loét chỉ khoảng vài milimet, dưới 1cm
• Vết nhiệt lưỡi có màu trắng, trắng sữa, vàng nhạt hoặc ngà trắng ở vùng trung tâm. Xung quanh vết loét là viền đỏ.
• Vết loét nhiệt lưỡi có thể xuất hiện dưới dạng đơn lẻ hoặc từng đám.
• Nhiệt lưỡi thường xảy ra trên niêm mạc miệng không sừng hóa như mặt bụng hoặc bên của lưỡi, dọc theo bề mặt môi hoặc miệng, khẩu cái mềm, sàn miệng, hạch amidan, nướu răng ở hàm trên và hàm dưới.
• Khác với vết loét do virus Herpes simplex (HSV) liên quan đến các bề mặt niêm mạc bị sừng hóa như lợi, mặt lưng của lưỡi, môi và khẩu cái cứng, có thể xuất hiện thêm mụn nước nhỏ, dễ loét và lây lan.

3. Dấu hiệu và triệu chứng khác khi nhiệt miệng ở lưỡi 

Ngoài biểu hiện bằng những vết loét nhỏ, nhiệt miệng ở lưỡi còn đi kèm nhiều dấu hiệu báo trước, khách hàng có thể tham khảo để nhận diện sớm và có biện pháp chăm sóc phù hợp.

• Cảm giác nóng rát tại vùng lưỡi 1 – 2 ngày trước khi vết loét bắt đầu xuất hiện.
• Cảm giác đau nhức dữ dội tại lưỡi, đặc biệt khi ăn uống, nói chuyện hoặc chạm vào.
• Xuất hiện cảm giác bỏng rát hoặc ngứa ran ở vùng lưỡi
• Có thể kèm theo dấu hiệu vị giác kém, khô miệng, khát nước liên tục, tê lưỡi hoặc ngứa lưỡi. Tuy nhiên, các triệu chứng này sẽ dần thuyên giảm khi vết loét hết sưng và thu nhỏ kích thước.
• Thông thường, nhiệt lưỡi không kèm theo sốt, phát ban, nhức đầu hoặc sưng hạch bạch huyết. Nếu có các triệu chứng này, khách hàng cần thăm khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân khác.

4. Nguyên nhân gây nhiệt miệng ở lưỡi 

Nhiệt miệng ở lưỡi có thể do một số nguyên nhân cơ bản sau đây:

• Vô tình cắn vào lưỡi khiến vết thương lở loét và nhiễm trùng
• Đánh răng quá mạnh hoặc do thức ăn cứng, sắc nhọn gây tổn thương cho lưỡi
• Thủ thuật nha khoa như niềng răng, răng giả không vừa vặn, từ đó hình thành vết loét do sự ma sát với khí cụ như mắc cài, dây cung… Dưới tác động của nước bọt và vi khuẩn trong khoang miệng, vết thương có thể bị lở loét, nhiễm trùng và hình thành vết viêm
• Vệ sinh răng miệng kém, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại, từ đó tấn công lưỡng và gây viêm 
• Thiếu hụt chất dinh dưỡng, đặc biệt là nhóm các chất như sắt, kẽm, vitamin B9, vitamin B12, vitamin C, các loại acid amin,… 
• Thói quen ăn uống không lành mạnh như tiêu thụ nhiều đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ hoặc sử dụng rượu, bia, cà phê cũng như các chất kích thích khác sẽ khiến niêm mạc lưỡi bị kích ứng và hình thành vết loét ở vùng lưỡi
• Suy giảm chức năng gan khiến độc tố tích tụ nhiều, gây ra các vết lở loét ở lưỡi, môi, niêm mạc miệng
• Tác dụng phụ của thuốc và hóa chất điều trị các bệnh lý như ung thư trong thời gian dài có thể khiến lưỡi bị nhiệt và tái phát nhiều lần
• Rối loạn hệ miễn dịch và vi sinh vật miệng: Hệ miễn dịch yếu do bệnh tật hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch cùng những thay đổi trong hệ vi sinh vật miệng cũng là yếu tố làm phát sinh nhiệt miệng ở lưỡi 

5. Cách trị và khắc phục nhiệt lưỡi 

Nhiệt lưỡi gây đau rát, khó chịu, ảnh hưởng đến ăn uống và sinh hoạt. Việc điều trị cần kết hợp cả chăm sóc vệ sinh răng miệng đúng cách và áp dụng biện pháp hỗ trợ để giảm đau, ngừa nhiễm trùng và giúp vết thương nhanh lành. Cụ thể:

• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ bằng cách tuân thủ việc đánh răng 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm, sử dụng thêm chỉ nha khoa và máy tăm nước để làm sạch kẽ răng.
• Súc miệng: Mỗi người nên tạo thói quen súc miệng thường xuyên bằng nước muối sinh lý vì dung dịch này có tác dụng kháng khuẩn nhẹ, giảm sưng đỏ và giúp vết loét mau lành. Ngoài ra, dung dịch baking soda pha loãng và nước súc miệng chuyên dụng chứa chlorhexidine hoặc thảo dược cũng có thể sử dụng để kiểm soát vi khuẩn, giảm viêm và ngăn ngừa bội nhiễm
• Dùng mật ong: Trong mật ong có tính kháng khuẩn, chống viêm nên khách hàng có thể dùng mật ong bôi trực tiếp vào vết loét giúp giảm đau, thúc đẩy tái tạo mô, từ đó nhanh lành vết thương. 
• Dùng dầu dừa: Trong dầu dừa chứa acid lauric có khả năng kháng khuẩn, bạn có thể ngậm hoặc bôi dầu dừa lên vị trí loét ở lưỡi để giảm viêm, kháng khuẩn.
• Ăn sữa chua giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong khoang miệng và đường ruột, từ đó hỗ trợ hồi phục nhanh vết loét do nhiệt lưỡi
• Dùng bã trà hoặc trà hoa cúc: Đắp bã trà ấm/lạnh hoặc súc miệng bằng trà hoa cúc có thể giúp dịu cảm giác rát bỏng, giảm viêm khi bị nhiệt miệng ở lưỡi. 
• Giấm táo: Với tác dụng kháng khuẩn, giấm táo có thể được dùng để điều trị và khắc phục nhiệt miệng ở lưỡi. Tuy nhiên khi dùng bạn cần chú ý không áp dụng khi vết loét quá sâu hoặc quá đau để tránh kích ứng thêm.
• Dầu đinh hương: Trong dầu đinh hương chứa eugenol có tác dụng gây tê nhẹ và kháng khuẩn, khi bị nhiệt lưỡi bạn có thể dùng chấm trực tiếp lên vết loét để giảm đau, rát.
• Thuốc kháng sinh tại chỗ: Được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ nhằm giảm nguy cơ nhiễm trùng, làm dịu đau rát do vết loét nhiệt miệng gây ra. 
• Nước súc miệng chuyên dụng: Các loại nước súc miệng chuyên dụng thường được sử dụng cho những trường hợp vết loét nhiều, dai dẳng, giúp kiểm soát tình trạng viêm tốt hơn.

5. Chế độ ăn uống khi bị nhiệt lưỡi 

Khi nhiệt lưỡi, khách hàng cần chú ý đến chế độ ăn uống, bởi vì chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc làm dịu cảm giác đau rát, thúc đẩy lành thương và ngăn ngừa tái phát. 

5.1. Thực phẩm nên ăn

Khi nhiệt miệng ở lưỡi, khách hàng nên bổ sung các thực phẩm sau đây:

• Các loại đậu (đậu xanh, đậu đen): Có tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể và giảm nhanh các triệu chứng nhiệt lưỡi.
• Bột sắn dây tinh chế: Chứa nhiều vitamin và khoáng chất, hỗ trợ làm mát cơ thể và làm dịu các cơn đau do vết loét ở lưỡi gây ra.
• Các loại rau xanh (rau ngót, rau má): Chứa nhiều nước và vitamin giúp làm mát cơ thể, thúc đẩy nhanh quá trình làm lành vết loét.
• Sữa chua: Chứa nhiều lợi khuẩn lactobacillus tốt cho hệ tiêu hóa và hỗ trợ làm lành nhanh vết loét bằng cách kìm hãm sự phát triển của các vi khuẩn có hại trong khoang miệng.
• Thực phẩm mềm (cháo, súp): Dễ ăn và ít gây kích ứng vết loét giúp người bị nhiệt miệng ăn uống dễ dàng mà không bị đau nhức 
• Trái cây mát, ít axit (chuối chín, lê, thanh long: Cung cấp vitamin và chất xơ, đồng thời giữ ẩm và làm dịu niêm mạc lưỡi.

5.2. Thực phẩm nên tránh 

Khi bị nhiệt miệng ở lưỡi, khách hàng cần tránh sử dụng các thực phẩm sau đây:

• Trái cây chứa nhiều axit (cam, quýt, chanh, bưởi, dứa): Axit trong trái cây sẽ khiến vết loét ở lưỡi sâu hơn, lâu lành hơn, thậm chí làm dày thêm vết loét mới.
• Cà phê: Có tính axit nhẹ, đồng thời dễ gây mất nước, khô miệng khiến quá trình hồi phục chậm lại.
• Thức ăn cay nóng: Các thức ăn cay nóng như ớt, tiêu, mù tạt… có thể kích thích mạnh vào bề mặt vết loét, làm tăng cảm giác bỏng rát và kéo dài thời gian lành thương.
• Thức ăn quá cứng, giòn (bánh đa nướng, hạt khô, đồ chiên rán): Các thực phẩm này dễ gây ma sát, làm tổn thương thêm niêm mạc lưỡi.
• Đồ uống có cồn và chất kích thích (rượu, bia, nước tăng lực): Có thể làm khô miệng, giảm miễn dịch tại chỗ và khiến vết loét dễ nhiễm trùng, lâu khỏi hơn. 

6. Phòng ngừa nhiệt lưỡi 

Nhiệt miệng ở lưỡi tuy không nguy hiểm nhưng việc việc phòng ngừa đóng vai trò quan trọng, giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt loét. Dưới đây là một số cách phòng ngừa bạn nên áp dụng:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách bằng việc đánh răng đầy đủ 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng dịu nhẹ. Ngoài ra nên kết hợp sử dụng thêm chỉ nha khoa và máy tăm nước để làm sạch sâu. 
• Chế độ ăn uống cân bằng, trong đó chú trọng các yếu tố sau:
• Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin B12, B6, sắt, kẽm – những dưỡng chất duy trì sức khỏe niêm mạc và tăng cường lành thương.
• Hạn chế ăn đồ chua, cay, nóng và các chất kích thích như bia, rượu, cà phê…
• Ăn uống chậm rãi để tránh cắn trúng lưỡi, giảm nguy cơ tạo ra vết thương dẫn đến loét
• Ăn nhiều hoa quả, các loại rau màu xanh đậm như rau cải, súp lơ xanh….
• Giảm căng thẳng và nghỉ ngơi điều độ bằng việc chú ý đến các vấn đề dưới đây:
• Nghỉ ngơi điều độ, tránh các căng thẳng về cảm xúc, luôn giữ tinh thần thoải mái
• Tập thể dục, yoga hoặc thiền để nâng cao sức đề kháng và ổn định tinh thần
• Ngủ đủ giấc 7 – 8 giờ/ngày để cơ thể có thời gian tái tạo và phục hồi niêm mạc
• Uống đủ nước, trung bình mỗi ngày 1,5 – 2 lít nước để giữ ẩm niêm mạc miệng, hạn chế khô miệng – yếu tố dễ khiến vết loét hình thành và chậm lành.
• Tránh các tác nhân gây kích ứng: Các thực phẩm bị dự ứng, thuốc lá, thuốc lào hoặc rượu bia cần được hạn chế và tránh sử dụng để không gây kích ứng và chậm quá trình lành thương.

7. Khi nào cần gặp bác sĩ chữa nhiệt miệng ở lưỡi? 

Vết loét do nhiệt miệng ở lưỡi là lành tính, tuy nhiên nếu gặp các dấu hiệu sau đây, khách hàng nên thăm khám bác sĩ ngay để có biện pháp xử lý kịp thời:

• Vết loét bắt đầu lan rộng hoặc có kích thước lớn bất thường (hơn 1cm), sâu và bề mặt sần sùi
• Tình trạng nhiệt lưỡi kéo dài hơn 2 tuần và không cải thiện 
• Vết loét gây đau dữ dội, cản trở việc ăn, uống hoặc các thói quen sinh hoạt hàng ngày, thậm chí cả giao tiếp 
• Có kèm theo các triệu chứng bất thường khác như sốt cao, phát ban, nhức đầu, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết…
• Có dấu hiệu nhiễm trùng với biểu hiện vết loét sưng to, mưng mủ, chảy dịch vàng hoặc có mùi hôi
• Nhiệt lưỡi thường xuyên tái phát

Nhiệt miệng ở lưỡi là tình trạng phổ biến. Các vết loét thường lành tính nhưng tái đi tái lại gây đau nhức và khó chịu. Nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường và đau nhức kéo dài, khách hàng nên trực tiếp thăm khám bác sĩ.

Ngay từ bây giờ khách hàng nên duy trì thói quen chăm sóc và thăm khám nha khoa định kỳ để có một nền tảng sức khỏe răng miệng lâu dài. Liên hệ ngay Nha khoa Quốc tế Việt Pháp qua số hotline: 0363.85.85.87 để được hỗ trợ tư vấn miễn phí về các vấn đề răng miệng và đặt lịch khám bác sĩ nhanh nhất.

Để phản ánh về chất lượng dịch vụ tại phòng khám Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp, quý khách hàng vui lòng liên hệ qua số tổng đài: 19006478.