[Giải đáp] Làm sao để biết mặt lệch? 8 dấu hiệu nhận biết

Mặt lệch là tình trạng khá phổ biến, có thể xuất phát từ cấu trúc xương hàm, thói quen sinh hoạt hay lệch khớp thái dương hàm. Vậy làm sao để biết mặt lệch hay chỉ là cảm giác? Cùng Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp khám phá 8 dấu hiệu nhận biết gương mặt lệch chính xác nhất được chuyên gia chia sẻ để hiểu rõ tình trạng của mình và sớm có hướng khắc phục phù hợp.

1. Dấu hiệu nhận biết mặt lệch tại nhà

Không cần đến phòng khám hay thiết bị chuyên dụng, bạn hoàn toàn có thể tự kiểm tra gương mặt có bị lệch hay không ngay tại nhà chỉ với chiếc gương, điện thoại hoặc vài thói quen quan sát đơn giản.

1.1 Quan sát trực diện trước gương

Cách đơn giản nhất để phát hiện mặt lệch là đứng trước gương và nhìn thẳng vào khuôn mặt của mình trong điều kiện ánh sáng đầy đủ.

• Kiểm tra trục giữa khuôn mặt: Hãy tưởng tượng một đường thẳng đi từ giữa trán, qua sống mũi, nhân trung và đến giữa cằm. Nếu đường này không đi đúng giữa khuôn mặt mà nghiêng sang một bên, rất có thể gương mặt bạn đang bị lệch.
• Quan sát ngũ quan: Hãy chú ý xem hai bên mắt, mũi, môi có đối xứng không. Nhiều trường hợp, mắt hoặc lông mày ở một bên cao hơn, hoặc mũi hơi vẹo sang trái/phải là dấu hiệu cho thấy sự mất cân đối.
• Kiểm tra tổng thể: Nếu cảm thấy một bên mặt đầy đặn hơn, bên kia hóp hơn, hoặc đường xương hàm không đều, đó là những dấu hiệu dễ nhận biết bằng mắt thường.

1.2 So sánh độ cao – thấp của các bộ phận hai bên

Mặt lệch thể hiện rõ khi so sánh độ cao, kích thước và hình dạng của các bộ phận hai bên.

• Lông mày và mắt: Đứng trước gương, nhìn xem lông mày hai bên có nằm cùng một đường thẳng không. Một bên lông mày hoặc mắt cao hơn thường báo hiệu xương hốc mắt hoặc cơ mặt mất cân bằng.
• Tai và mũi: Đôi khi, một bên tai nằm cao hơn, hoặc mũi nghiêng về một phía. Dấu hiệu này có thể do cấu trúc xương hoặc ảnh hưởng từ khớp cắn lệch.
• Gò má và má: Một bên má trông tròn đầy, bên kia lại hóp hoặc thấp hơn. Khi sờ nhẹ, bạn có thể cảm nhận rõ phần xương gò má hai bên không đồng đều.
• Dấu hiệu nhận biết: Khi chụp ảnh hoặc quay video chính diện, gương mặt lệch thường khiến biểu cảm không cân, một bên to – một bên nhỏ rõ rệt.

1.3 Nhận biết qua dáng cằm và khuôn miệng

Cằm và miệng là khu vực dễ nhận thấy rõ nhất vì chúng liên quan trực tiếp đến khớp cắn và cơ hàm.

• Cằm lệch: Khi nhìn thẳng, nếu cằm nghiêng về một phía thay vì nằm ở giữa, bạn có thể đang gặp tình trạng lệch khớp hàm.
• Khi cười lệch đường giữa, miệng nghiêng: Khi cười, nếu một bên môi nhếch cao hơn hoặc đường cười bị xiên, đó là dấu hiệu lệch cơ mặt. Rãnh cười (nếp mũi – má) ở một bên sâu hơn bên kia cũng là biểu hiện phổ biến.
• Quan sát biểu cảm: Hãy thử nhăn mày, cười rộng hoặc phồng má, nếu các cơ hai bên hoạt động không đồng đều, gương mặt của bạn có khả năng bị lệch nhẹ.
• Kiểm tra răng: Quan sát xem răng cửa có nằm thẳng hàng không, khớp cắn hai bên có khít đều không. Khi cắn chặt răng, nếu một bên hàm khép kín còn bên kia hở, điều đó cho thấy khớp cắn lệch.

1.4 Kiểm tra qua hình ảnh và video

Nếu muốn đánh giá khách quan hơn, bạn có thể sử dụng hình ảnh hoặc video để kiểm tra.

• Chụp ảnh chính diện: Chụp một tấm hình ở góc 90 độ chính diện, không nghiêng đầu. Sau đó, dùng ứng dụng chỉnh ảnh vẽ một đường thẳng từ giữa trán đến cằm để xem hai bên có đối xứng không.
• Phân tích bằng công cụ: Một số app như Face Symmetry, Golden Ratio Face, hoặc chỉ cần sử dụng ứng dụng chụp ảnh cơ bản đều có thể giúp bạn chia đôi khuôn mặt và so sánh từng nửa.
• Cách kiểm tra thủ công: In ảnh khuôn mặt, dùng thước kẻ nối các điểm quan trọng như trán – mũi – cằm, mắt – môi – gò má. Nếu các đường không trùng hoặc lệch nhau đáng kể, chứng tỏ gương mặt đang bị mất cân xứng.
• Kiểm tra bằng camera: Quay video ở chế độ selfie hoặc camera sau, xoay đầu từ trái qua phải. Dưới góc quay chuyển động, phần lệch mặt sẽ dễ phát hiện hơn khi nhìn tĩnh.

1.5 Quan sát thói quen hằng ngày

Nhiều người không biết rằng chính thói quen sinh hoạt lại là “thủ phạm” khiến gương mặt dần lệch theo thời gian.

• Thói quen nhai: Việc chỉ nhai thức ăn một bên khiến cơ hàm bên đó phát triển hơn, làm lệch khuôn mặt.
• Tư thế ngủ: Ngủ nghiêng một bên, nằm sấp hoặc tì mặt vào gối thường xuyên dễ gây biến dạng cơ mặt và xương hàm.
• Thói quen chống cằm: Chống tay lên cằm, đặc biệt trong lúc học hoặc làm việc, tạo áp lực liên tục lên một bên mặt.
• Tật nghiến răng: Nếu nghiến răng lệch về một bên, cơ hàm phát triển không đều, lâu dần dẫn đến méo mặt.
• Tư thế đầu và cổ: Ngồi lệch, nghiêng đầu khi xem điện thoại, máy tính cũng góp phần làm lệch cơ cổ – hàm – mặt.
• Thói quen tắm gội muộn: Nghe tưởng chừng không liên quan, nhưng việc tắm gội muộn, đặc biệt vào ban đêm, có thể khiến gió lạnh xâm nhập dây thần kinh mặt, gây co cứng cơ hoặc méo miệng tạm thời.

2. Dấu hiệu chuyên sâu khi mặt lệch do răng – hàm – khớp

Không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, mặt lệch do nguyên nhân răng – hàm – khớp còn tác động trực tiếp đến chức năng ăn nhai và hoạt động của khớp thái dương hàm. Đây là dạng lệch phức tạp, khó tự phát hiện bằng mắt thường, đòi hỏi phải quan sát kỹ các dấu hiệu về vận động, cảm giác và khớp cắn.

2.1 Lệch khớp cắn hoặc khớp thái dương hàm

Rối loạn khớp thái dương hàm là nguyên nhân phổ biến gây lệch mặt, thường xuất phát từ sự mất cân bằng giữa hai bên khớp nối giữa xương hàm dưới và hộp sọ.

• Hàm trên và hàm dưới không khớp khi ngậm miệng: Khi đóng miệng tự nhiên mà hai hàm không khớp khít hoặc răng trên, dưới không chạm đều, đó là dấu hiệu lệch khớp cắn. Tình trạng này khiến khuôn mặt trông lệch sang một bên, nhân trung và cằm không còn nằm trên cùng một trục.

• Hàm trượt sang một bên khi mở hoặc ngậm miệng: Khi há miệng, nếu bạn nhận thấy hàm dưới trượt lệch sang trái hoặc phải thay vì hạ thẳng xuống, chứng tỏ khớp hàm đang hoạt động không đồng đều. Điều này không chỉ gây mất cân đối khuôn mặt mà còn làm giảm hiệu quả ăn nhai.
• Phát ra tiếng “lục cục” khi há miệng hoặc nhai: Tiếng kêu nhỏ ở vùng thái dương khi mở miệng là biểu hiện của loạn năng khớp thái dương hàm. Nếu kèm theo cảm giác đau, cứng hoặc mỏi khớp, rất có thể cấu trúc khớp đã bị sai lệch. Khi kéo dài, tình trạng này khiến cơ hàm phát triển không đều, dần dẫn đến mặt lệch rõ rệt.

2.2 Răng mọc lệch – sai khớp cắn

Sự bất thường trong vị trí mọc răng và khớp cắn là nguyên nhân chủ yếu khiến gương mặt  phát triển lệch, đặc biệt ở trẻ em và người trưởng thành chưa điều trị chỉnh nha.

• Đường giữa răng cửa trên – dưới không trùng nhau: Hãy quan sát nhân trung (rãnh giữa môi trên) và đường giữa răng cửa. Nếu hai đường này lệch nhau, chứng tỏ khớp cắn không chuẩn. Lệch nhân trung không chỉ khiến khuôn mặt trông vẹo mà còn làm cằm nghiêng về một phía.
• Một bên răng tiếp xúc sớm hơn khi cắn chặt: Khi khép miệng, nếu chỉ một bên răng hàm chạm nhau trước, bên còn lại hở, điều đó đồng nghĩa với lệch khớp cắn. Việc này khiến lực nhai phân bổ không đều, cơ hàm phát triển lệch, lâu dần dẫn đến méo mặt và mòn răng.

3. Dấu hiệu nhận biết mặt lệch qua cảm giác cơ thể

Mặt lệch còn bộc lộ rõ ràng qua cảm giác cơ thể. Khi cấu trúc răng – hàm – khớp không còn cân đối, các cơ vùng mặt, cổ và vai gáy sẽ hoạt động lệch nhịp, dẫn đến đau mỏi, khó chịu hoặc cảm giác nặng một bên. Dưới đây là những dấu hiệu cảm nhận rõ rệt nhất bạn có thể dễ dàng tự nhận biết tại nhà:

• Cảm giác mỏi hàm – đau thái dương – đau cổ vai gáy một bên
  • Đau nhức khớp thái dương hàm: Đây là biểu hiện thường gặp khi khớp thái dương hàm bị rối loạn. Cơn đau xuất hiện khi nhai, há miệng hay cười, thậm chí lan sang vùng đầu, cổ và vai gáy. Nếu kéo dài, tình trạng này có thể dẫn tới viêm khớp thái dương hàm, khiến việc ăn nhai, nói chuyện trở nên khó khăn.
  • Ảnh hưởng đến cơ xương khớp: Khi khớp hàm không khớp đúng vị trí, các cơ vùng mặt phải hoạt động bù trừ, gây đau nhức cơ mặt, co cứng vùng cổ vai gáy và tạo cảm giác nặng nề một bên.

• Khó nhai hoặc hay nhai lệch một bên

• • Khó nhai thức ăn: Hàm lệch khiến hai bên răng không khớp nhau, làm giảm lực cắn và khiến bạn gặp khó khăn khi ăn các món cứng hoặc dai. Thức ăn không được nghiền kỹ, lâu ngày còn ảnh hưởng đến tiêu hóa.

• • Thói quen nhai một bên: Người có gương mặt lệch thường vô thức nhai nghiêng sang một bên để dễ chịu hơn. Tuy nhiên, việc này lại khiến cơ hàm một bên phát triển mạnh, còn bên còn lại teo nhỏ dần, khiến khuôn mặt càng lệch rõ rệt hơn. Ngược lại, người đã bị lệch cũng thường cố gắng nhai bên đối diện để cân bằng, nhưng chỉ khiến tình trạng trở nên phức tạp hơn.

• Mặt bên lệch cảm giác nặng, căng cơ hơn

• • Cơ phát triển không đều: Việc chỉ nhai một bên trong thời gian dài khiến cơ mặt bên đó phát triển mạnh, trong khi bên còn lại yếu đi, tạo nên sự mất cân xứng rõ rệt.
  • Căng cơ do bệnh lý: Một số trường hợp lệch mặt bắt nguồn từ liệt dây thần kinh mặt, đột quỵ nhẹ hoặc co rút cơ mặt. Khi đó, cơ bên lệch thường bị căng cứng, khó thư giãn và gây cảm giác nặng nề.
  • Điều chỉnh cơ bằng Botox: Trong thẩm mỹ, tiêm botox thường được sử dụng để thư giãn hoặc làm nhỏ cơ phát triển quá mức, giúp khuôn mặt cân đối hơn. Điều này cũng phần nào cho thấy, cảm giác căng cơ chính là tín hiệu cảnh báo sự mất cân bằng trên khuôn mặt.

4. Phương pháp tự kiểm tra mặt lệch tại nha khoa 

Để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ lệch mặt, bác sĩ sẽ sử dụng các thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại kết hợp phần mềm phân tích chuyên sâu. Đây là bước cực kỳ quan trọng giúp xây dựng phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả nhất cho từng trường hợp.

Chụp phim X-quang sọ nghiêng – toàn hàm – Cephalometric để đo góc lệch xương

Phim X-quang sọ nghiêng (Cephalometric) là “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán lệch mặt, đặc biệt khi nguyên nhân xuất phát từ cấu trúc xương hàm.

• Thiết bị công nghệ cao: Các nha khoa chuyên sâu sử dụng hệ thống máy X-quang kỹ thuật số 3D như CT Cone Beam, Gendex GXDP-700 Series, Sirona (Đức),… giúp ghi nhận hình ảnh chi tiết từng cấu trúc xương và khớp hàm.
• Mục đích chẩn đoán: Từ hình ảnh X-quang, bác sĩ có thể đo chính xác góc lệch xương hàm, xác định vùng sai lệch, đồng thời phân tích nguyên nhân đến từ răng, khớp cắn hay xương mặt.
• Cơ sở lập phác đồ điều trị: Dữ liệu này giúp bác sĩ xây dựng kế hoạch điều chỉnh chính xác – từ niềng răng, can thiệp khớp thái dương hàm đến phẫu thuật chỉnh hình xương.

Scan 3D toàn bộ khuôn mặt để đánh giá độ đối xứng

Công nghệ Scan 3D Trios hiện đại cho phép bác sĩ mô phỏng toàn bộ khuôn mặt và khớp cắn của khách hàng ở dạng không gian ba chiều để tái hiện rõ mọi chi tiết nhỏ nhất.

• Phân tích toàn diện: Máy quét 3D giúp xác định độ chênh lệch giữa hai bên khuôn mặt, từ cấu trúc xương, cơ cho đến vị trí răng.
• Hỗ trợ chỉnh nha chính xác: Dữ liệu từ máy quét sẽ được nhập vào phần mềm chuyên dụng, giúp bác sĩ lên kế hoạch điều chỉnh răng – hàm – mặt chuẩn xác tuyệt đối, hạn chế sai sót trong quá trình điều trị.
• Trải nghiệm thoải mái: Phương pháp quét không xâm lấn, không gây đau, không cần tiếp xúc trực tiếp, nhưng mang lại hình ảnh chân thực và độ chính xác gần như tuyệt đối.

Phân tích khớp cắn và khớp thái dương hàm bằng phần mềm chuyên dụng

Sau khi thu thập dữ liệu hình ảnh, bác sĩ sẽ tiến hành phân tích khớp cắn và khớp thái dương hàm.

• Đánh giá mối liên hệ giữa khớp cắn và cấu trúc hàm: Việc khớp cắn lệch có thể khiến xương hàm phát triển không cân đối, dẫn đến lệch mặt và đau khớp thái dương hàm.
• Phân tích chuyên sâu bằng phần mềm: Dựa trên dữ liệu X-quang và Scan 3D, phần mềm chuyên dụng sẽ xác định vị trí răng, trục hàm, điểm xoay và hướng lệch của khuôn mặt, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán toàn diện.
• Lập phác đồ điều trị cá nhân hóa: Kết quả phân tích cho phép bác sĩ tính toán chính xác độ dịch chuyển răng – hàm cần thiết, đảm bảo sau điều trị, khuôn mặt cân đối, khớp cắn ổn định và chức năng ăn nhai trở lại bình thường.

5. Khi nào cần tìm đến bác sĩ chuyên khoa khi lệch mặt?

Trong đa số trường hợp, mặt lệch nhẹ có thể chỉ là do thói quen sinh hoạt hoặc yếu tố di truyền và không cần điều trị y tế. Tuy nhiên, nếu nhận thấy sự mất cân đối ngày càng rõ rệt hoặc kèm theo các biểu hiện bất thường, bạn nên sớm thăm khám tại cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân. 

• Sự không đối xứng xuất hiện đột ngột: Nếu khuôn mặt bỗng nhiên lệch rõ rệt chỉ trong thời gian ngắn, đặc biệt kèm theo cảm giác yếu cơ, tê bì hoặc liệt nửa mặt, có thể đây là dấu hiệu cảnh báo của liệt dây thần kinh mặt, đột quỵ nhẹ, hoặc các bệnh lý thần kinh khác cần can thiệp khẩn cấp.
• Mặt lệch gây đau hoặc khó chịu: Khi cảm thấy đau vùng hàm, khớp thái dương hàm (TMJ), hoặc xuất hiện tiếng kêu khi há miệng, ngậm miệng, rất có thể bạn đang gặp rối loạn khớp cắn hoặc sai lệch xương hàm. Lúc này, việc điều trị sớm sẽ giúp hạn chế tổn thương lâu dài và cải thiện chức năng nhai.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng sinh hoạt: Trường hợp mặt lệch khiến bạn ăn nhai khó khăn, nói chuyện không rõ, hoặc dễ cắn nhầm niêm mạc, đây là dấu hiệu của sự mất cân bằng giữa hai bên hàm hoặc sai khớp cắn nghiêm trọng. Việc chẩn đoán sớm giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp như chỉnh nha, phục hình, hoặc phẫu thuật hàm.
• Ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý: Nếu tình trạng lệch mặt khiến bạn mất tự tin, ngại giao tiếp hoặc ảnh hưởng công việc, bác sĩ thẩm mỹ hàm mặt hoặc nha sĩ chuyên chỉnh nha có thể tư vấn giải pháp điều chỉnh phù hợp bao gồm liệu pháp vật lý, chỉnh nha Invisalign, phẫu thuật thẩm mỹ hàm tùy theo nguyên nhân và mức độ lệch.

Tình trạng mặt lệch ảnh hưởng đến thẩm mỹ và là dấu hiệu tiềm ẩn của các vấn đề về xương hàm, khớp thái dương hàm hoặc dây thần kinh. Việc hiểu rõ “làm sao để biết mặt lệch”, nhận diện sớm các dấu hiệu bất thường và thăm khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa là cách tốt nhất để bạn bảo vệ sức khỏe và duy trì sự cân đối tự nhiên của khuôn mặt.

Nếu bạn đang băn khoăn về tình trạng mặt lệch, chưa chắc chắn nguyên nhân do thói quen sinh hoạt, cấu trúc xương hay bệnh lý nha khoa, hãy đến Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp để được thăm khám chuyên sâu. Với đội ngũ bác sĩ hơn 16 năm kinh nghiệm, ứng dụng công nghệ chẩn đoán 3D hiện đại và quy trình điều trị chuẩn quốc tế, Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp cam kết mang đến giải pháp an toàn – chính xác – hiệu quả – ít xâm lấn, giúp bạn lấy lại sự tự tin và nét hài hòa vốn có của gương mặt.

Để được tư vấn miễn phí về tình trạng mặt lệch hoặc các dịch vụ chỉnh nha, khách hàng vui lòng liên hệ Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp qua số 0363.85.85.87. Riêng các vấn đề liên quan đến chất lượng dịch vụ, vui lòng phản ánh qua tổng đài 19006478 để được hỗ trợ nhanh chóng và chu đáo nhất.