[Giải đáp] Làm gì khi nhiệt miệng liên tục? – 8 Nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa

Nhiệt miệng tái phát liên tục sẽ gây đau rát, khó ăn uống và còn phản ánh nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Nhiều người chủ quan cho rằng đây chỉ là hiện tượng “nóng trong” nhưng có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bài viết dưới đây sẽ giúp khách hàng hiểu rõ 8 nguyên nhân phổ biến gây nhiệt miệng kéo dài và hướng dẫn cách phòng ngừa hiệu quả ngay tại nhà, giúp khoang miệng luôn khỏe mạnh và không còn khó chịu mỗi khi ăn uống.

1. Nguyên nhân nhiệt miệng liên tục

Nhiệt miệng (loét áp-tơ miệng) là tình trạng loét lành tính trong khoang miệng. Dù không nguy hiểm, nhưng khi kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, chúng gây đau rát, bất tiện trong ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Theo các chuyên gia, nguyên nhân gây nhiệt miệng rất đa dạng và khó xác định, nhưng có thể đến từ nhiều yếu tố dưới đây: 

• Thiếu hụt dinh dưỡng: Nhiệt miệng đôi khi là “tín hiệu” cơ thể cảnh báo bạn đang thiếu các vi chất cần thiết cho quá trình tái tạo niêm mạc miệng. Những dưỡng chất dễ liên quan đến tình trạng này gồm: Vitamin nhóm B (B2, B3, B6, B9, B12), kẽm, sắt, vitamin C,…
• Vấn đề sức khỏe và hệ miễn dịch: Rối loạn tiêu hóa, bệnh gan, cũng như các vấn đề răng miệng chưa điều trị triệt để (sâu răng, viêm lợi, viêm tủy) đều có thể là tác nhân khiến nhiệt miệng liên tục tái đi tái lại.
  • Stress và thiếu ngủ: Stress, lo âu kéo dài cùng thói quen thức khuya, ngủ không đủ giấc khiến cơ thể suy nhược, giảm khả năng tự lành của niêm mạc, từ đó kích thích loét miệng tái phát.
  • Nhiễm khuẩn: Tổn thương nhỏ trong khoang miệng dễ trở thành “cửa ngõ” cho vi khuẩn, virus hoặc nấm tấn công, làm vết loét bùng phát và lâu lành hơn.

• • Rối loạn nội tiết tố: Ở phụ nữ, sự dao động nội tiết trong kỳ kinh nguyệt, mang thai hay giai đoạn mãn kinh thường làm thân nhiệt thay đổi thất thường, gây nóng trong và dễ xuất hiện nhiệt miệng.

• • Hệ miễn dịch yếu: Khi miễn dịch kém, vết loét trong miệng khó hồi phục, thậm chí dễ lan rộng. Nhiệt miệng thường gặp ở người mắc các bệnh mạn tính như lupus, behcet, Crohn, viêm loét đại tràng, celiac, HIV/AIDS hoặc trong quá trình điều trị ung thư. 
• Thói quen sinh hoạt và ăn uống: Một lối sống thiếu lành mạnh là nguyên nhân thường gặp nhất.

• • Chế độ ăn: Lạm dụng đồ cay nóng, thực phẩm nhiều axit (cam, chanh, dâu tây, thơm…), đồ chiên dầu mỡ, ít rau xanh.

• • Chấn thương miệng: Các vết xước nhỏ do cắn nhầm lưỡi, má, môi; do niềng răng, răng giả không vừa; hoặc thói quen chải răng mạnh đều tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến loét miệng.

• • Thói quen xấu: Hút thuốc, uống rượu bia, cà phê, trà đặc; lạm dụng thuốc giảm đau, chống viêm hoặc các thuốc chứa nicotin.

2. Biện pháp phòng ngừa nhiệt miệng liên tục tái phát

Nhiệt miệng thường xuyên xuất hiện không phải là hiện tượng ngẫu nhiên mà có liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống, vệ sinh răng miệng, lối sống và sức khỏe tổng thể. Áp dụng những biện pháp dưới đây sẽ giúp bạn kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ, rút ngắn thời gian lành vết loét và ngăn ngừa tái phát.

2.1 Cải thiện chế độ ăn uống

Việc kết hợp bổ sung đầy đủ vi chất và hạn chế thực phẩm kích ứng là bước đầu tiên quan trọng để giảm tần suất tái phát nhiệt miệng.

Bổ sung dinh dưỡng: 

Nhiệt miệng tái phát liên tục thường xuất phát từ việc cơ thể thiếu các vi chất thiết yếu, khiến niêm mạc miệng khó phục hồi. Việc bổ sung đúng loại thực phẩm không chỉ giúp làm lành vết loét nhanh mà còn tăng cường sức đề kháng toàn thân:

• Vitamin B12, B9 (axit folic), B2, B6: có trong trứng, cá, sữa đậu nành, ngũ cốc nguyên hạt, gan, rau xanh đậm. Những vitamin này hỗ trợ sản sinh tế bào mới, thúc đẩy quá trình tái tạo mô mềm trong miệng.
• Sắt và kẽm: giúp tăng khả năng chống nhiễm trùng, hỗ trợ hệ miễn dịch tại chỗ, đồng thời giúp niêm mạc nhanh hồi phục.
• Vitamin C: có trong trái cây ít axit như dưa hấu, cà rốt, cần tây; giúp chống oxy hóa, làm lành vết thương và tăng sức đề kháng cho khoang miệng.
• Sữa chua: chứa lợi khuẩn sống Lactobacillus, cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm vi khuẩn gây hại và hỗ trợ phòng ngừa viêm loét.

Hạn chế các thực phẩm dễ gây kích ứng

Bên cạnh việc bổ sung, khách hàng cũng cần hạn chế những thực phẩm dễ kích ứng niêm mạc:

• Đồ cay, nóng, mặn, chua, bởi capsaicin và axit trong thực phẩm sẽ khiến vết loét rát, khó lành.
• Trái cây và nước ép có tính axit mạnh như cam, quýt, chanh, bưởi, dâu tây, thơm.
• Thực phẩm quá cứng, giòn hoặc dai như khoai tây chiên, bánh quy, kẹo cứng… dễ trầy xước, làm tổn thương thêm vùng loét.
• Hạn chế đồ chiên, nhiều dầu mỡ và thiếu chất xơ, vì gây “nóng trong”, làm chậm quá trình hồi phục.

2.2 Vệ sinh răng miệng đúng cách

Việc chăm sóc răng miệng đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa nhiệt miệng tái phát và bảo vệ sức khỏe toàn bộ khoang miệng. Những thói quen đơn giản bao gồm:

• Đánh răng 2 lần mỗi ngày và dùng chỉ nha khoa 1 lần/ngày: Loại bỏ mảng bám, thức ăn thừa và vi khuẩn ở kẽ răng, nơi bàn chải khó chạm tới. Đây là bước quan trọng để giảm nguy cơ viêm nhiễm, hỗ trợ vết loét nhanh lành.
• Sử dụng bàn chải lông tơ mềm: Đánh răng nhẹ nhàng, tránh chà xát quá mạnh lên nướu và niêm mạc miệng. Bàn chải mềm giúp hạn chế tổn thương mô mềm, giảm nguy cơ trầy xước, viêm loét thêm.
• Súc miệng bằng nước muối pha loãng hoặc dung dịch súc miệng chuyên dụng: Giúp sát khuẩn, làm dịu vết loét, giảm đau rát và ngăn ngừa nhiễm trùng. Lưu ý không lạm dụng các dung dịch có cồn hoặc hóa chất mạnh để tránh khô miệng, kích ứng và thay đổi màu men răng.

2.3 Quản lý lối sống

Lối sống ảnh hưởng trực tiếp đến tần suất và mức độ nghiêm trọng của nhiệt miệng. Việc kiểm soát các yếu tố này giúp giảm tái phát và hỗ trợ cơ thể nhanh hồi phục:

• Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng và mệt mỏi là yếu tố kích thích nhiệt miệng tái phát. Hãy hạn chế lo âu, sắp xếp công việc hợp lý và tránh thức khuya liên tục để cơ thể có thời gian nghỉ ngơi và hồi phục niêm mạc miệng.
• Tăng cường sức đề kháng: Ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn, yoga hoặc thiền định giúp cơ thể nâng cao khả năng miễn dịch, giảm nguy cơ vi khuẩn xâm nhập và thúc đẩy quá trình lành vết loét.
• Hạn chế chất kích thích: Tránh hút thuốc, uống rượu, bia, cà phê và trà đặc để không làm khô niêm mạc, giảm kích ứng vết loét và ngăn nhiệt miệng kéo dài hoặc tái phát.

2.4 Thăm khám sức khỏe định kỳ 

Thăm khám nha sĩ định kỳ giúp phát hiện sớm sâu răng, viêm lợi từ đó giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc. Nếu vết loét kéo dài hơn 2 – 3 tuần, lan rộng, kích thước bất thường hoặc kèm sốt, phát ban, đau đầu, cần đi khám ngay. Kiểm tra tổng quát còn giúp phát hiện thiếu vitamin B12, sắt, axit folic, các bệnh viêm loét ruột, rối loạn tự miễn hoặc trong những trường hợp hiếm gặp, loại trừ nguy cơ ung thư miệng.

3. Cách điều trị nhiệt miệng hiệu quả 

Thông thường, các vết loét miệng sẽ tự khỏi trong vòng 10 – 14 ngày, nhưng nếu gây đau rát hoặc khó chịu,  có thể áp dụng các biện pháp tại nhà hoặc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để rút ngắn thời gian lành bệnh.

3.1 Phương pháp trị nhiệt miệng dân gian tự nhiên

Các biện pháp tự nhiên thường được sử dụng để làm dịu và giảm đau nhanh tại nhà. Cụ thể như:

3.2 Phương pháp điều trị bằng thuốc

Trong các trường hợp nhiệt miệng nghiêm trọng hoặc khó chịu, bác sĩ có thể chỉ định thuốc bôi, thuốc súc miệng hoặc thuốc uống:

• Thuốc bôi: Dạng gel, kem hoặc bột giúp giảm đau và hình thành lớp màng bảo vệ vết loét. Các hoạt chất thường dùng: Benzocaine, Fluocinonide, Hydrogen peroxide, các thuốc dán như Orabase. Thuốc súc miệng/xịt giảm đau như Benzydamine (Difflam) giúp giảm đau nhanh chóng.
• Thuốc uống: Dùng trong trường hợp nặng, vết loét không tự lành. Steroid uống hoặc thuốc kháng viêm, giảm đau như colchicine, prednisone giúp hỗ trợ hồi phục. Bác sĩ cũng có thể khuyên bổ sung vitamin nhóm B, C, kẽm, sắt để tăng sức đề kháng.

4. Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

Nhiệt miệng thường là tình trạng lành tính, có thể tự khỏi trong 10 – 14 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp cần chú ý vì dấu hiệu bất thường có thể báo hiệu vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Khách hàng nên thăm khám bác sĩ kịp thời nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Thời gian vết loét kéo dài bất thường: Nếu vết loét không lành sau 2 – 3 tuần, vượt quá thời gian bình thường là 10 – 14 ngày, bạn cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
• Triệu chứng tại chỗ nghiêm trọng: Bao gồm vết loét lan rộng, kích thước lớn, đau rát dữ dội làm ảnh hưởng ăn uống, vệ sinh răng miệng và sinh hoạt hàng ngày. Ổ loét có thể sưng, đỏ và đau nặng hơn khi bị bội nhiễm vi trùng.
• Triệu chứng toàn thân đi kèm: Cần khám ngay khi nhiệt miệng xuất hiện cùng sốt cao, phát ban, đau đầu, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết hoặc tiêu chảy. Những biểu hiện này có thể báo hiệu bệnh lý toàn thân cần xử lý kịp thời.
• Lý do khác cần thăm khám: Thăm khám giúp xác định nguyên nhân chính xác và loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng như Crohn, Celiac, HIV, Behcet hoặc các rối loạn tự miễn dịch. Trong một số trường hợp hiếm gặp, ung thư miệng có thể khởi đầu bằng một ổ loét không lành, và bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết. Nếu các biện pháp điều trị tại nhà không hiệu quả, việc đến cơ sở y tế là cần thiết để làm xét nghiệm bổ sung và nhận phác đồ phù hợp.

Nếu bạn đang băn khoăn không biết làm gì khi nhiệt miệng liên tục, hãy nhớ rằng việc chăm sóc răng miệng đúng cách, điều chỉnh chế độ ăn uống, quản lý stress và thăm khám bác sĩ định kỳ là chìa khóa để kiểm soát tình trạng này. Áp dụng sớm các biện pháp phòng ngừa và điều trị sẽ giúp vết loét nhanh lành, giảm đau rát, đồng thời ngăn ngừa tái phát, bảo vệ sức khỏe miệng và cơ thể một cách toàn diện.

Nếu bạn vẫn còn băn khoăn về nhiệt miệng liên tục hoặc cần được tư vấn cách chăm sóc và điều trị hiệu quả, hãy liên hệ ngay với Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp qua hotline 0363.85.85.87 để được hỗ trợ kịp thời và tận tình.

Mọi phản hồi liên quan đến chất lượng dịch vụ tại phòng khám Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp, khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp 19006478 để được giải đáp nhanh chóng.