Nâng khớp cắn khi nào, trong bao lâu? Lợi ích, lưu ý cần biết trước khi thực hiện

Khi gặp tình trạng răng khấp khểnh, khớp cắn sai lệch hay hàm mất cân đối, nhiều người thường băn khoăn: “Nâng khớp cắn khi nào, trong bao lâu?”. Đây là không là thủ thuật nha khoa đơn thuần, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng ăn nhai, thẩm mỹ khuôn mặt và sức khỏe răng miệng lâu dài. Vậy nâng khớp cắn mang lại những lợi ích gì, cần lưu ý điều gì trước khi thực hiện để đạt kết quả an toàn và bền vững? Hãy cùng Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp tìm hiểu chi tiết với bài viết dưới đây nhé!

1. Nâng khớp cắn trong niềng răng là gì?

Nâng khớp cắn là kỹ thuật hỗ trợ quan trọng trong niềng răng, sử dụng các khí cụ chuyên dụng như máng nâng khớp hoặc cục nâng khớp nhỏ làm từ nhựa, cao su hoặc kim loại. Những khí cụ này được đặt ở mặt nhai của răng hàm hoặc phía sau răng cửa, giúp hạn chế tiếp xúc quá mức giữa hai hàm và tạo điều kiện thuận lợi cho răng dịch chuyển đúng hướng.

Mục tiêu chính của phương pháp là khôi phục khớp cắn về trạng thái sinh lý chuẩn, đảm bảo sự cân đối khi ăn nhai, giao tiếp và nghỉ ngơi. Đồng thời, nâng khớp cắn còn giúp giảm áp lực lên hàm dưới, bảo vệ men răng và hệ thống mắc cài, đồng thời cải thiện chiều cao nhai, nâng cao thẩm mỹ khuôn mặt và ngăn ngừa rối loạn khớp thái dương hàm.

Giai đoạn đầu, cảm giác vướng víu, khó chịu hay mỏi miệng là điều bình thường do hai hàm chưa chạm hoàn toàn. Sau vài ngày, cơ thể sẽ dần thích nghi và các cảm giác này giảm đi rõ rệt. Thời gian nâng khớp cắn thường kéo dài song song với quá trình niềng, trung bình từ 3 đến 12 tháng, tùy theo mức độ sai lệch khớp cắn của từng người.

2. Lý do cần nâng khớp cắn trong niềng răng

Không phải trường hợp nào niềng răng cũng cần nâng khớp cắn. Tuy nhiên, với những tình trạng sai lệch nặng hoặc thói quen xấu ảnh hưởng đến khớp cắn, bác sĩ thường chỉ định kỹ thuật này để đảm bảo răng dịch chuyển thuận lợi, giảm áp lực cho hàm và bảo vệ hệ thống mắc cài. Một số lý do điển hình có thể kể đến:

• Khớp cắn sâu: Đây là tình trạng hàm trên bao trùm và che khuất hầu hết các răng hàm dưới khi ngậm miệng. Trong nhiều trường hợp, rìa răng dưới không chạm vào răng trên mà lại tì trực tiếp vào nướu, gây đau và tổn thương. Nếu không được nâng khớp, mắc cài hàm dưới dễ cọ vào mặt trong răng trên, vừa làm giảm hiệu quả điều trị vừa tăng nguy cơ viêm nướu.

• Khớp  cắn chéo: Dấu hiệu điển hình là răng hai hàm không khớp với nhau, mọc lệch sang trong hoặc ra ngoài, làm mất cân đối cung hàm. Tình trạng này khiến lực nhai bị sai lệch, đồng thời tác động xấu lên hệ thống mắc cài. Việc nâng khớp sẽ giữ cho hai hàm không cắn chặt lại, tạo điều kiện để bác sĩ điều chỉnh răng về vị trí đúng, hạn chế bung hoặc tuột mắc cài.

• Khớp cắn hở: Xảy ra khi hàm trên và hàm dưới không thể khép kín, thường do răng hàm trên trồi xuống quá mức. Khách hàng thường gặp khó khăn khi ăn nhai và kém tự tin khi cười. Nâng khớp trong trường hợp này giúp cải thiện sự tiếp xúc giữa hai hàm, hỗ trợ điều trị hiệu quả.

• Người hay nghiến răng: Thói quen nghiến răng, đặc biệt trong lúc ngủ, khiến men răng nhanh chóng bị bào mòn, đồng thời làm tăng áp lực lên mắc cài và khiến răng di chuyển lệch khỏi kế hoạch. Nâng khớp giúp giảm va chạm giữa hai hàm, hạn chế nghiến răng và đảm bảo quá trình chỉnh nha diễn ra đúng hướng.

• Các nguyên nhân sai lệch khớp cắn khác

• • Mòn răng do nghiến răng: Làm răng bị thấp dần, kéo theo giảm chiều cao khớp cắn.
  • Mất răng lâu năm: Khi răng mất không được phục hồi, răng đối diện và các răng lân cận có xu hướng xô lệch, gây tụt khớp cắn và thay đổi cấu trúc khuôn mặt.
  • Rối loạn khớp thái dương hàm: Khi vận động hàm dưới sai lệch, khớp cắn mất cân bằng, dẫn đến đau, mỏi và khó phát âm.
  • Thói quen xấu từ nhỏ: Mút tay, đẩy lưỡi hoặc cắn vật cứng kéo dài có thể làm biến dạng khớp cắn.
  • Khuyết điểm bẩm sinh: Như khớp cắn ngược hoặc cắn sâu nặng khiến niềng răng thông thường khó khắc phục triệt để.

3. Các phương pháp nâng khớp phổ biến

Hiện nay, có ba phương pháp nâng khớp cắn thường được áp dụng, tùy theo tình trạng răng miệng và mức độ sai lệch khớp cắn của từng người.

3.1 Máng nâng khớp cắn

Đây là loại khí cụ thường được sử dụng để kiểm soát khớp cắn chéo hoặc hỗ trợ người hay nghiến răng. Máng có cấu tạo đơn giản, dễ thích nghi và mang lại hiệu quả rõ rệt ngay trong giai đoạn đầu điều trị.

• Chỉ định: Phù hợp cho trường hợp khớp cắn chéo hoặc người có thói quen nghiến răng. Một số trường hợp khớp cắn hở cũng có thể sử dụng.
• Chất liệu: Nhựa nha khoa chuyên dụng.
• Nguyên lý hoạt động: Bác sĩ đắp vật liệu y khoa lên bề mặt răng hàm, sau đó hướng dẫn khách hàng cắn nhẹ trong 4 – 5 giây để định hình. Phần dư thừa được loại bỏ và chất liệu được đông cứng bằng đèn laser, tạo thành lớp đệm giữa hai hàm, ngăn chúng tiếp xúc trực tiếp.
• Tác dụng: Hạn chế bung tuột mắc cài, giảm tình trạng cắn chéo, ngăn răng cửa trên chạm vào răng cửa dưới, đồng thời hỗ trợ bác sĩ điều chỉnh răng bị khóa về đúng vị trí khớp cắn.

3.2 Cục nâng khớp cắn

So với máng, cục nâng khớp cắn có kích thước nhỏ gọn và thường được chỉ định cho khớp cắn sâu hoặc khớp cắn hở. Đây là phương pháp phổ biến nhất vì dễ kết hợp cùng các khí cụ niềng răng khác.

• Chỉ định: Thường áp dụng cho khớp cắn sâu, khớp cắn hở, hoặc để giảm áp lực cho người hay nghiến răng.
• Chất liệu và hình dạng: Nhựa, cao su hoặc kim loại; thường có dạng tam giác nhỏ, đôi khi là khối vuông bằng nhựa hoặc vật liệu tổng hợp.
• Vị trí gắn – nguyên lý: Được gắn vào mặt sau răng cửa để ngăn hàm dưới đẩy lên quá mức khi ăn nhai hoặc ngậm miệng. Với trường hợp cắn sâu nặng, cục nâng có thể đặt ở răng nanh để giảm tối đa va chạm mạnh.
• Quy trình gắn: Cố định bằng keo nha khoa. Khi niềng bằng mắc cài, cục nâng sẽ được gắn song song với mắc cài. 

3.3 Nâng khớp cắn tích hợp trong invisalign

Với những ai niềng răng bằng khay trong suốt Invisalign, bộ phận nâng khớp được tích hợp sẵn ngay trong khay. Thiết kế này vừa kín đáo, vừa mang lại cảm giác thoải mái, hạn chế vướng víu so với khí cụ gắn rời.

•  Cấu tạo: Khay niềng trong suốt có các phần hình vuông lồi ra.
• Tác dụng: Các điểm lồi này hoạt động như cục nâng khớp cắn truyền thống.
• Đặc điểm: Bộ phận nâng khớp rỗng và tích hợp trực tiếp vào khay niềng.
• Ưu điểm: Mang lại hiệu quả chính xác, cảm giác thoải mái hơn so với khí cụ gắn riêng biệt, đồng thời tăng tính thẩm mỹ vì hoàn toàn trong suốt.

4. Quy trình nâng khớp cắn trong niềng răng

Quy trình nâng khớp cắn có sự khác biệt tùy theo phương pháp bác sĩ chỉ định. Dưới đây là chi tiết từng phương pháp:

4.1 Sử dụng máng nâng khớp cắn

Máng nâng khớp được thiết kế như một lớp đệm bảo vệ, giúp tạo khoảng cách giữa hai hàm. Các bước thực hiện gồm:

• Bước 1: Bác sĩ phủ dung dịch nha khoa chuyên dụng lên bề mặt nhai của răng hàm.
• Bước 2: Khách hàng cắn nhẹ trong 4 – 5 giây để định hình, tránh tình trạng gồ ghề khi đeo máng.
• Bước 3: Loại bỏ phần dung dịch thừa, sau đó chiếu đèn laser để đông cứng, hình thành lớp máng cố định giúp hai hàm tách xa nhau.

4.2 Sử dụng cục nâng khớp cắn 

Cục nâng khớp cắn là khí cụ nhỏ bằng composite y khoa, được thiết kế để tạo khoảng cách giữa hai hàm, hạn chế va chạm răng và hỗ trợ quá trình di chuyển răng thuận lợi hơn. Quy trình sử dụng được tiến hành như sau:

• Xác định vị trí gắn cục nâng: Nha sĩ sẽ lựa chọn vị trí phù hợp để gắn cục nâng khớp: thường là phía sau răng cửa hoặc ngay trên răng nanh trong trường hợp khớp cắn sâu nghiêm trọng.
• Chuẩn bị bề mặt răng và gắn cố định: Bác sĩ làm sạch bề mặt răng, sau đó dùng keo nha khoa chuyên dụng để gắn cố định cục nâng khớp. Vật liệu được sử dụng có độ bền cao, an toàn và không gây hại đến men răng.
• Tích hợp với phương pháp niềng răng
  • Với niềng răng mắc cài, cục nâng khớp thường được gắn đồng thời với hệ thống mắc cài để đồng bộ quá trình điều trị.
  • Với niềng răng khay trong suốt (Invisalign), cục nâng khớp sẽ được tích hợp ngay bên trong khay niềng. Loại cục nâng này có thiết kế rỗng, vừa khít trong khay, mang lại cảm giác thoải mái hơn và tác động chỉnh nha chính xác hơn.
• Kiểm tra và hướng dẫn: Sau khi gắn, bác sĩ sẽ kiểm tra khả năng ăn nhai, phát âm cũng như độ thoải mái tổng thể. Khách hàng sẽ được hướng dẫn cách vệ sinh và chăm sóc để tránh bong bật, đồng thời làm quen dần với cảm giác mới khi ăn nhai.

4.3 Quy trình tổng thể điều chỉnh khớp cắn ngoài niềng răng

Bên cạnh các kỹ thuật nâng khớp cắn trong niềng răng, quy trình điều chỉnh khớp cắn tổng thể được áp dụng cho nhiều trường hợp sai lệch khớp cắn khác, với 5 bước chuẩn y khoa sau:

• Bước 1: Thăm khám và đánh giá tổng quát

Khách hàng được khám lâm sàng, chụp X-quang toàn hàm, phim sọ nghiêng, và nếu cần thiết sẽ chụp CT 3D. Những dữ liệu này giúp bác sĩ xác định chính xác chiều cao khớp cắn, vị trí răng, xương hàm cũng như tình trạng khớp thái dương hàm.

• Bước 2: Phân tích khớp cắn và khớp thái dương hàm

Dựa trên hình ảnh và dữ liệu thu được, bác sĩ phân tích sự tiếp xúc giữa các răng, mức độ cân bằng hai hàm, quỹ đạo vận động của hàm dưới. Nếu phát hiện rối loạn khớp thái dương hàm (ví dụ: há miệng kêu lách cách, đau khi nhai, lệch hàm), bác sĩ sẽ ghi nhận để đưa vào kế hoạch điều trị.

• Bước 3: Lập kế hoạch điều trị cá nhân hóa

Kế hoạch điều trị sẽ bao gồm: phương pháp nâng khớp cắn phù hợp (máng, cục nâng hoặc kết hợp), thời gian dự kiến, số lần tái khám và các bước hỗ trợ bổ sung (vật lý trị liệu, dùng máng nhai chức năng…).

• Bước 4: Thực hiện điều chỉnh khớp cắn

Bác sĩ tiến hành nâng khớp cắn theo phác đồ đã đề ra, đồng thời theo dõi sự thay đổi của khớp thái dương hàm và răng.

• Bước 5: Theo dõi và điều chỉnh định kỳ

Sau khi hoàn tất, bệnh nhân sẽ được hẹn tái khám định kỳ (thường 4 – 6 tuần/lần). Tại các lần tái khám, bác sĩ đánh giá khả năng thích nghi, điều chỉnh nếu có sự sai lệch hoặc khó chịu, đồng thời đưa ra hướng dẫn chăm sóc cụ thể.

4. Nâng khớp cắn trong bao lâu?

Thời gian nâng khớp cắn thường dao động từ 3 tháng đến 1 năm, phụ thuộc vào tình trạng răng miệng và mức độ sai lệch khớp cắn ở mỗi người. Với những trường hợp khớp cắn nhẹ, răng dịch chuyển thuận lợi, thời gian có thể ngắn hơn. Ngược lại, nếu khớp cắn sai lệch nhiều hoặc có kèm theo các vấn đề phức tạp như khớp cắn chéo, khớp cắn hở, khớp cắn sâu, quá trình nâng khớp sẽ kéo dài hơn để đảm bảo hiệu quả điều trị.

Điểm thuận lợi là nâng khớp cắn được thực hiện song song với quá trình niềng răng (dù là mắc cài hay khay trong suốt). Điều này có nghĩa là khách hàng không phải tốn thêm thời gian riêng cho công đoạn này, mà tất cả được tích hợp trong phác đồ chỉnh nha tổng thể.

Trong suốt thời gian mang khí cụ, bác sĩ sẽ theo dõi định kỳ để đánh giá sự thay đổi của khớp cắn và điều chỉnh khi cần thiết. Khi hai hàm đã đạt độ cân đối tương đối, răng di chuyển đúng trục và khớp cắn ổn định hơn, bác sĩ sẽ tháo bỏ cục nâng khớp hoặc máng nâng khớp để trở lại cảm giác ăn nhai bình thường.

5. Nâng khớp cắn có đau không? 

Nâng khớp cắn không gây đau đớn nhưng thường mang lại cảm giác khó chịu trong thời gian đầu. Khi mới gắn khí cụ, khách hàng có thể cảm thấy vướng víu, cộm cấn hoặc mỏi hàm mỗi khi ăn nhai. Một số trường hợp còn xuất hiện cảm giác nhức nhẹ ở răng do lực tác động thay đổi khớp cắn. Tuy nhiên, đây chỉ là phản ứng thích nghi tạm thời, thường giảm dần sau vài ngày đến một tuần.

Khi cơ thể đã quen với khí cụ, việc ăn uống và sinh hoạt sẽ trở lại bình thường, không còn nhiều ảnh hưởng. Điều quan trọng là người bệnh cần kiên nhẫn vượt qua giai đoạn đầu, bởi sự khó chịu này hoàn toàn nằm trong ngưỡng chịu đựng được và không kéo dài.

6. Lợi ích và hiệu quả sau khi nâng khớp cắn

Nâng khớp cắn không chỉ là một thủ thuật hỗ trợ mà còn là “trợ thủ đắc lực” giúp quá trình niềng răng đạt hiệu quả toàn diện và bền vững. Dưới đây là những lợi ích nổi bật:

• Hỗ trợ quá trình niềng răng: Nâng khớp cắn giúp bác sĩ kiểm soát tốt hơn sự dịch chuyển của răng, đặc biệt trong các trường hợp sai lệch khớp cắn phức tạp như cắn sâu, cắn chéo hoặc cắn ngược. Việc giữ cho hai hàm không cắn khít vào nhau tạo điều kiện để răng bị khóa có thể di chuyển về đúng vị trí, nhờ đó rút ngắn thời gian niềng và nâng cao hiệu quả chỉnh nha.

• Bảo vệ răng và khí cụ: Trong quá trình niềng, nếu không nâng khớp, các răng và mắc cài dễ va chạm, gây tổn thương nướu, sứt mẻ men răng hoặc bung sút khí cụ. Nâng khớp cắn tạo ra khoảng cách an toàn giữa hai hàm, nên luôn giữ cho mắc cài ổn định, ngăn chặn sự ma sát quá mức giữa răng trên, răng dưới và bảo vệ cả răng thật, khí cụ trong suốt thời gian chỉnh nha.

• Cải thiện chức năng và thẩm mỹ: Khi khớp cắn được nâng chỉnh đúng chuẩn, khả năng ăn nhai trở nên ổn định và hiệu quả hơn, không còn tình trạng răng cửa chạm vào nướu hay hàm trên, hàm dưới lệch nhau. Đồng thời, việc điều chỉnh khớp cắn giúp khuôn mặt cân đối, nụ cười hài hòa hơn. Những khuyết điểm như mặt bị hóp, thái dương lõm hay hàm mất cân xứng cũng được cải thiện đáng kể.

• Giảm đau và hạn chế rối loạn: Nâng khớp cắn giúp giảm áp lực cho hàm dưới, từ đó hạn chế đau mỏi cơ hàm, cổ, vai gáy. Ngoài ra, phương pháp này còn giảm nguy cơ rối loạn khớp thái dương hàm, vốn có thể gây ra đau đầu, khó há miệng hoặc phát ra tiếng “lách cách” khó chịu.

• Tăng chất lượng cuộc sống: Nhờ sự cải thiện toàn diện từ chức năng ăn nhai đến thẩm mỹ khuôn mặt, người bệnh sau khi nâng khớp cắn sẽ cảm thấy thoải mái, tự tin hơn trong giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày.

7. Lưu ý quan trọng khi nâng khớp cắn

Để quá trình nâng khớp cắn diễn ra hiệu quả, an toàn và rút ngắn thời gian điều trị, khách hàng cần đặc biệt chú ý đến những điểm sau:

• Chọn nha khoa uy tín, bác sĩ giỏi chuyên môn: Nâng khớp cắn là kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi tay nghề bác sĩ chỉnh nha phải vững vàng và được hỗ trợ bởi công nghệ hiện đại. Một ca niềng răng thành công sẽ bao gồm cả nâng khớp cắn và phụ thuộc rất lớn vào kinh nghiệm bác sĩ. 
• Chú trọng vệ sinh răng miệng: Khi có khí cụ như mắc cài, máng nâng hoặc cục nâng khớp, việc vệ sinh sẽ khó hơn bình thường. Để tránh sâu răng, viêm nướu, bạn nên:

• • Chải răng ít nhất 2 lần/ngày, tốt nhất sau mỗi bữa ăn, bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa Fluor.
  • Sử dụng chỉ nha khoa, máy tăm nước để làm sạch thức ăn kẹt trong mắc cài và kẽ răng.
  • Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch diệt khuẩn để loại bỏ vi khuẩn tối đa.
  • Chải răng theo chuyển động vòng tròn và thường xuyên tự kiểm tra răng để phát hiện dấu hiệu bất thường.

• Chế độ ăn uống hợp lý: Giai đoạn đầu sau khi gắn khí cụ nâng khớp, răng và hàm có thể đau nhức, cảm giác vướng víu khi nhai là điều bình thường. Để giảm khó chịu và tránh hư hỏng khí cụ:
  • Tránh các thực phẩm cứng, dai, dẻo vì dễ làm bung hoặc lệch mắc cài, đồng thời làm tăng cảm giác đau nhức.
  • Ưu tiên đồ ăn mềm, dễ nhai như cháo, súp, cơm mềm, đồ nghiền, sữa, sinh tố, trái cây chín.
  • Cắt nhỏ thức ăn khi ăn các món khác để giảm lực tác động lên khí cụ.
  • Hạn chế đồ ngọt, nước có gas, thức uống quá nóng/lạnh, rượu bia, chất kích thích để bảo vệ men răng và nướu.
  • Sau 1-2 tuần, khi đã quen với khí cụ, bạn có thể ăn uống gần như bình thường nhưng vẫn cần thận trọng với các món cứng hoặc dai.
• Tuân thủ lịch tái khám: Đi tái khám đúng hẹn là yếu tố then chốt để bác sĩ theo dõi tiến độ di chuyển răng, điều chỉnh lực siết và xử lý kịp thời nếu khí cụ bị lỏng, lệch hay bung ra. Việc kiểm tra đều đặn còn giúp rút ngắn thời gian niềng và hạn chế rủi ro.
• Xử lý khi có bất thường: Nếu gặp các dấu hiệu như đau nhức kéo dài, khí cụ nứt vỡ, rơi ra hoặc khó chịu quá mức, tuyệt đối không tự ý tháo bỏ hay dùng thuốc giảm đau bừa bãi. Hãy liên hệ ngay bác sĩ để được xử lý. Bạn có thể được chỉ định dùng thuốc kháng viêm nhẹ (ví dụ ibuprofen) nhưng phải dưới sự giám sát chuyên môn.

Nâng khớp cắn là bước quan trọng giúp cân chỉnh răng hàm, cải thiện chức năng nhai và hoàn thiện nụ cười. Tuy nhiên, nếu không thực hiện đúng cách hoặc bỏ qua các lưu ý quan trọng, quá trình nâng khớp cắn có thể dẫn đến khó chịu kéo dài, hư hại khí cụ, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng lâu dài. Vì vậy, ngay khi bắt đầu niềng răng hoặc nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn nên đến nha khoa uy tín để được bác sĩ chuyên môn thăm khám, đánh giá chính xác và điều chỉnh kịp thời.

Đừng quên duy trì thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách, ăn uống hợp lý và tái khám định kỳ để quá trình nâng khớp cắn diễn ra an toàn, hiệu quả, mang lại kết quả tối ưu. Khách hàng có thể liên hệ ngay với Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp qua hotline 0363.85.85.87 để được tư vấn chi tiết về nâng khớp cắn, dịch vụ chỉnh nha tổng quát và các phương pháp chăm sóc răng miệng toàn diện.

Trong trường hợp cần phản hồi về chất lượng dịch vụ, vui lòng gọi trực tiếp 19006478 để được tiếp nhận và xử lý kịp thời. Nha khoa Quốc Tế Việt Pháp cam kết mang đến cho khách hàng trải nghiệm điều trị an toàn, thẩm mỹ và bền vững.